Inwestycje wodnokanalizacyjne. Pasywne oczyszczalnie hydrofitowe alternatywą dla tradycyjnych oczyszczalni

Główną barierą w podnoszeniu poziomu skanalizowania i budowy nowoczesnych oczyszczalni ścieków jest brak pieniędzy. Teraz jednak otwierają się nowe możliwości za sprawą Rządowego Funduszu Polski Ład: Program Inwestycji Strategicznych, którego operatorem jest BGK.

Podczas zorganizowanej na Uniwersytecie Warszawskim konferencji zaprezentowano atrakcyjną alternatywę dla tradycyjnych oczyszczalni ścieków, czyli pasywne oczyszczalnie hydrofitowe oraz nowe możliwości finansowania.

„Jednym z 35 obszarów inwestycyjnych, na które można otrzymać dofinansowanie z Programu Inwestycji Strategicznych są inwestycje wodnokanalizacyjne. W pierwszym, pilotażowym naborze wniosków w programie, który został uruchomiony latem tego roku, do dyspozycji samorządów jest 20 mld zł. Wkrótce ruszy drugi nabór, a później kolejne. To dla samorządów duża szansa na pozyskanie środków na inwestycje potrzebne lokalnym społecznościom” – tłumaczył Wiktor Wawreszuk z Banku Gospodarstwa Krajowego (BGK).

Według danych z 2020 r. BGK zapewniał finansowanie inwestycji wodno-kanalizacyjnych na kwotę przekraczającą 2,5 mld zł. Teraz bank jest operatorem Rządowego Funduszu Polski Ład: Program Inwestycji Strategicznych, którego celem jest zwiększenie skali inwestycji publicznych przez bezzwrotne dofinansowanie inwestycji realizowanych przez jednostki samorządu terytorialnego. Inwestycje wodno-kanalizacyjne znalazły się na drugim miejscu (za infrastrukturą drogową) pod względem liczby wniosków złożonych w pierwszym naborze. Znajdują się one w pierwszej grupie priorytetowej, dla której przewidziano bezzwrotne wsparcie w wysokości do 95%.

Program realizowany jest poprzez promesy inwestycyjne udzielane przez BGK, a wysokość bezzwrotnego dofinansowania jest zależna od obszaru priorytetowego, w którym mieści się planowana inwestycja. Przedstawiciele BGK zwracali uwagę, że na sukces w ubieganiu się o środki ma ogromny wpływ dobre przygotowanie wniosku. BGK ma szereg programów które pomagają samorządom finansować inwestycje, także w gospodarkę wodną i kanalizacyjną.

„Kluczowe jest dobre przygotowanie się do inwestycji. Należy jak najwięcej obszarów sparametryzować, warto zasięgać opinii, ale decyzje zawsze podejmować samodzielnie. Gorąco zachęcamy do kontaktu z BGK, nie tylko w sprawie finansowania, ale także aby skonsultować swoje zamierzenia” – mówił Piotr Pokropek, dyrektor Regionu Mazowieckiego BGK. „Zawsze podstawowe czynniki sukcesu w ubieganiu się o środki finansowe to techniczne przygotowanie projektu, w tym dobrej jakości materiały analityczne m.in. biznes plan, prognozy finansowe, a także przygotowana struktura kontraktowa, w tym np. umowa powierzenia. Do tego dochodzi jeszcze rozsądny harmonogram pozyskania finansowania”.

Od 2003 r., kiedy uruchomiono Krajowy Program Oczyszczania Ścieków Komunalnych, poziom skanalizowania w Polsce bardzo się podniósł. W skali całego kraju wynosił on w 2003 r. zaledwie 55,4%. Dzisiaj sięga 96,3%. Jednak nadal istnieją ogromne dysproporcje w zakresie skanalizowania i oczyszczania ścieków na obszarach miejskich i wiejskich.

Kształt gospodarki wodno-ściekowej w Polsce wyznacza Ramowa Dyrektywa Wodna i Dyrektywa Ściekowa obowiązujące w Unii Europejskiej. Podstawowe jej założenia to podłączanie mieszkańców do sieci kanalizacyjnej, kontrola zbiorników bezodpływowych i przydomowych oczyszczalni ścieków, a także ciągła edukacja ekologiczna i wodna.

Podczas konferencji zaprezentowano pasywne, hydrofitowe oczyszczalnie ścieków, które coraz chętniej wybierane są przez gminy jako ekonomiczna i ekologiczna alternatywa dla tradycyjnych, mechanicznych oczyszczalni ścieków, które generują nie tylko wysokie koszty inwestycyjne, ale również koszty związane z utrzymaniem i konserwacją instalacji. Dla mniejszych miejscowości o relatywnie zwartej zabudowie doskonałą alternatywą są pasywne systemy oczyszczania ścieków typu Constructed Wetlands. Mają one uniwersalny charakter – oczyszczają ścieki różnego rodzaju i są efektywne ekonomicznie dla miejscowości od 200 do 3 000 mieszkańców, a przy tym są łatwe do rozbudowy.

„Program ma na celu wybranie technologii, która zapewni między innymi najlepsze zagospodarowanie oczyszczonych ścieków, umożliwi odnowę i odzysk wody, a także efektywne wykorzystanie powstałych osadów ściekowych, traktowanych jako źródło surowców. Podejście to pozwoli ograniczyć utratę pierwiastków biogennych, rozwiązać problem zanieczyszczania nimi cieków wodnych, a także usunąć ze ścieków mikrozanieczyszeń, w tym farmaceutyków i pestycydów. Badania prowadzone będą na oczyszczalniach o przepustowości około 1000 m3 na dobę” – powiedział dr Krzysztof Poszytek, doradca strategiczny w NCBR.

KONTAKT DO AUTORA: t.dereszynski@raportcsr.pl