Chociaż każda działalność produkcyjna wiąże się z wytworzeniem odpadów, nadal w wielu przedsiębiorstwach organizacja gospodarki odpadami traktowana jest jak zło konieczne. Tymczasem poprzez odpowiednie zarządzanie tym procesem z odpadów można wydobyć cenne surowce i zapewnić firmie optymalizację w zarządzaniu zasobami, która może przynieść nawet kilkadziesiąt tysięcy złotych oszczędności rocznie.
Pierwszym krokiem do optymalizacji kosztów przedsiębiorstwa w zakresie gospodarki odpadami jest przeprowadzenie w firmie podstawowej analizy dotychczasowego sposobu zarządzania wszystkimi rodzajami odpadów oraz procesów produkcyjnych. Uwagę zwraca się m.in. na wewnętrzną logistykę, stopień segregacji surowców nadających się do ponownego przetworzenia oraz potencjał wprowadzenia nowych rozwiązań technologicznych usprawniających dotychczasowe podejście, czyli na możliwość zarządzania odpadami w sposób kompleksowy.
– Analiza dotychczasowego sposobu prowadzenia gospodarki odpadami odgrywa kluczową rolę w ustaleniu możliwości optymalizacji stosowanych rozwiązań, a przez to kosztów przedsiębiorstwa. Przeprowadzając taki przegląd, zwracamy zawsze uwagę na potrzeby konkretnego przedsiębiorstwa wynikające nie tylko z jego branży i specyfiki działalności, ale też organizacji produkcji. Przegląd wytwarzanych odpadów umożliwia wyselekcjonowanie strumieni, które mogą zostać poddane recyklingowi lub innej formie odzysku. Celem tych działań jest zminimalizowanie ilości odpadów przeznaczonych do składowania, stanowiących znaczy koszt dla firmy i niekorzystnych dla środowiska. Często wynik takiej analizy jest zaskoczeniem dla przedsiębiorstw, które do tej pory kojarzyły obsługę odpadów z wysokimi kosztami – mówi Anna Nowakowska, dyrektor ds. sprzedaży i marketingu Stena Recycling.
Właściwe wysegregowanie wartościowych strumieni odpadów i ich odbiór to ważny, ale niejedyny aspekt gospodarowania nimi. Istotnym czynnikiem mającym wpływ na optymalizację tego obszaru jest udoskonalenie wewnętrznej logistyki i wprowadzenie nowych rozwiązań technologicznych. Przykładem może być wdrożenie automatyzacji systemu gromadzenia i opróżniania pojemników, co może ograniczyć zaangażowanie pracowników firmy w obsługę gospodarki odpadami nawet do 70 proc., a ponadto wpływa na poprawę bezpieczeństwa pracy. Zastosowanie odpowiednich urządzeń redukujących objętość surowców, pozwala natomiast zmniejszyć ilość transportów zewnętrznych nawet do 80 proc. oraz ograniczyć zaangażowanie ludzi i sprzętu w logistykę odpadów aż do 90 proc. Rozwiązania te bezpośrednio przekładają się na niższe koszty obsługi gospodarki odpadami po stronie przedsiębiorstwa. Doświadczenia Stena Recycling we współpracy z firmami różnych sektorów przemysłu pokazują, że usprawnienie systemu gospodarki odpadami zarówno poprzez uzyskanie wyższego poziomu recyklingu i odzysku, jaki i zastosowanie innowacyjnego podejścia do technologii gromadzenia i transportu, może zredukować koszty gospodarki odpadami od kilkunastu do kilkudziesięciu, a niekiedy kilkuset tysięcy złotych rocznie w zależności od wielkości przedsiębiorstwa i ilości wytwarzanych odpadów.
Celem gospodarki odpadami jest uzyskanie jak najwyższego poziomu recyklingu oraz jak najbardziej optymalnego wykorzystania już raz wyprodukowanych wyrobów poprzez ich ponowne użycie w procesie produkcji. W konsekwencji zmniejszeniu powinna ulegać ilość odpadów trafiających na składowiska. W perspektywie makroekonomicznej przynosi to korzyści całej gospodarce oraz środowisku między innymi poprzez oszczędność surowców naturalnych np. wody i energii. Zaletą wynikającą z recyklingu jest również niższy koszt zakupu surowców wtórnych. Możliwość wykorzystania ich jest tańsza, a tym samym opłacalna dla producentów. Według danych Izby Gospodarczej Metali Nieżelaznych i Recyklingu w Polsce około 2/3 rocznej produkcji stali pochodzi z odzysku.
– Korzystanie w produkcji z materiałów pochodzących z odzysku jest dla przedsiębiorstwa opłacalne finansowo, a przy tym korzystne dla środowiska naturalnego. Warto wiedzieć, że odzyskanie 1 tony metali żelaznych ogranicza emisję CO2 o ponad 1 tonę. Doskonałym przykładem metalu, który warto odzyskiwać jest aluminium, ponieważ jego produkcja wymaga olbrzymich ilości energii. Tymczasem recykling pozwala oszczędzić 95 proc. energii w porównaniu z produkcją aluminium z boksytu – mówi Nowakowska.
Istotny dla przedsiębiorców może być fakt, że w Unii Europejskiej trwają prace nad wprowadzeniem gospodarki o zamkniętym obiegu, czyli takiej, w której wszystkie odpady możliwe do przetworzenia, poddawane są recyklingowi. Propozycje zmian proponowane przez Komisję Europejską zakładają w najbliższych latach zaostrzenie przepisów dot. odzysku surowców oraz składowania odpadów. Nie musi to jednak oznaczać dla przedsiębiorców wzrostu kosztów. Poprawienie efektywności gospodarki odpadami może je zredukować.
