Polskie porty lotnicze obsłużyły w 2019 roku ponad 49 milionów pasażerów. Aż 18,86 mln (28% ruchu) osób obsłużył Port Lotniczy im. Fryderyka Chopina w Warszawie i co roku generuje rekordowe zyski, a na trzynaście lotnisk regionalnych, aż dziesięć odnotowało wzrost ruchu pasażerskiego.
Regionalne porty lotnicze odpowiadają za 62% ruchu, co przełożyło się na 30,2 mln pasażerów. Kraków Airport, jako pierwsze lotnisko regionalne w Polsce, obsłużył w trakcie roku kalendarzowego siedmio i ośmiomilionowego pasażera. Polskie lotniska odnotowały w 2019 roku 7% wzrost, czyli dwa razy więcej niż wynosi średnia lotnisk w Europie. Te dane mówią same za siebie – mówi Marcin Horała – Wiceminister Infrastruktury, Pełnomocnik Rządu ds. CPK
Zgodnie z aktualnymi prognozami Urzędu Lotnictwa Cywilnego w 2025 roku polskie lotniska mogłyby obsłużyć ponad 65 mln pasażerów. Wyzwaniem dla lotnisk jest niewystarczająca do wzrostu ruchu lotniczego infrastruktura.
Wpływ katalityczny polskich portów regionalnych szacuje się na ok. 220 tys. miejsc pracy i 2% udział w PKB Rzeczypospolitej. Funkcjonowanie lotnisk regionalnych ma istotne znaczenie dla zrównoważonego rozwoju kraju i jego poszczególnych regionów. Dlatego tak ważne jest prowadzenie konsekwentnych, prorozwojowych programów inwestycyjnych, dzięki którym zabezpieczona zostanie przepustowość. By zarządzający portami lotniczymi mogli ją zapewnić i dzięki temu utrzymać obecną dynamikę wzrostu, potrzebne są szczególne zasady przygotowania i realizowania inwestycji dla lotnisk pożytku publicznego. W kontekście przepustowości istotny jest projekt Centralnego Portu Komunikacyjnego i rozbudowy lotniska w Radomiu. Obydwa przedsięwzięcia pozwolą zabezpieczyć przepustowość infrastruktury lotniskowej zarówno na Mazowszu, jak i w szerszej skali – podkreśla Artur Tomasik, prezes Związku Regionalnych Portów Lotniczych i portu Katowice Airport.
W kontekście wyzwań dla portów lotniczych na pierwszy plan coraz bardziej wysuwają się liberalne przepisy dotyczące Obszarów Ograniczonego Użytkowania. Art. 129 ustawy prawo ochrony środowiska mówi, że każdy właściciel nieruchomości w ramach obszaru ograniczonego użytkowania może się starać o zadośćuczynienie, jeśli ta bliskość lotniska spowodowała, że jest utrudnione korzystanie z własnej nieruchomości lub nastąpiła utrata wartości nieruchomości z uwagi na obszar ograniczonego użytkowania.
Zrównoważony rozwój infrastruktury lotniczej w Polsce
O ile zrozumiałe są odszkodowania z tytułu ponadnormatywnego hałasu na poprawienie warunków akustycznych mieszkań znajdujących się na terenie OOU, to eksperci mają wyraźne wątpliwości, związane z metodologią wyceny stosowanej przez biegłych sporządzających opinie w zakresie spadków wartości nieruchomości położonych w okolicy lotniska. Samo wyznaczenie obszaru nie znaczy, że zaistniał spadek wartości nieruchomości.
Obecne przepisy ograniczają możliwości rozwoju portów lotniczych, ponieważ każda inwestycja rozwojowa może się wiązać z odszkodowaniami liczonymi w dziesiątkach milionów złotych. Zagrożenie te może być już w krótkiej perspektywie odczuwalne na Mazowszu. Dynamika wzrostu ruchu Portu Lotniczego im. Fryderyka Chopina w Warszawie (6,8%) w 2019 roku była dwukrotnie wyższa od średniej dynamiki lotnisk w Europie, która według stowarzyszenia ACI Europe (Airports Council International Europe) wyniosła 3,3%. Główny warszawski port lotniczy szacuje, że w 2020 roku obsłuży ponad 19 mln pasażerów, a szczególne istotna dla niego będzie zmiana struktury ruchu na typowo hubowy.
Już dzisiaj liczba operacji lotniczych na Lotnisku Chopina zbliża się do 600 na dobę, czyli do naszego dobowego limitu środowiskowego. W godzinach szczytu wykorzystujemy 100 proc. naszej przepustowości. Dlatego tak istotne dla rozwoju rynku lotniczego na Mazowszu jest budowa i uruchomienie lotniska uzupełniającego w Radomiu. Rozbudowa Lotniska Chopina i kierunkowe zwiększanie jego przepustowości skupione na ruchu przesiadkowym musi być ściśle podporządkowane celom strategicznym CPK. Naszym priorytetem w najbliższym czasie jest, aby zwiększać ruch przesiadkowy, który obecnie jest na poziomie ok. 30%, tak by przygotować ten strumień pasażerów w przyszłości dla CPK. Dużym zagrożeniem dla inwestycji w infrastrukturę lotniczą są koszty wynikające z Obszaru Ograniczonego Użytkowania, z uwagi na wykładnię przepisów przez sądy, pozwalającą na zasądzenie odszkodowania w sytuacji, gdy uprawniony nie poniósł żadnej realnej szkody, a ograniczenie jego prawa do dysponowania nieruchomością ma charakter wyłącznie hipotetyczny – mówi Mariusz Szpikowski, Prezes PPL, dyrektor Lotniska Chopina w Warszawie.
Najważniejszą inwestycją dla Polski jest dzisiaj Centralny Port Komunikacyjny, którego kluczowym elementem będzie komponent lotniskowy. Port w pierwszym etapie swojego rozwoju będzie w stanie obsłużyć 45 mln pasażerów rocznie, co pozwoli na powrót do dwucyfrowych wzrostów ruchu lotniczego w Polsce. Międzynarodowe Zrzeszenie Przewoźników Powietrznych (IATA) i spółka Centralny Port Komunikacyjny (CPK) powołały w 2019 roku Komitet Konsultacyjny (Airport Consultative Committee, ACC). W skład tego podmiotu wchodzą przedstawiciele linii lotniczych, którzy planują korzystać z nowego lotniska.
Obecnie trwa też międzynarodowe dialog techniczny z operatorami największych portów przesiadkowych, których celem będzie wybór doradcy technicznego dla Portu Lotniczego Solidarność. Na ukończeniu są prace nad nowelizacją Ustawy o Centralnym Porcie Komunikacyjnym oraz tzw. „pakiet lotniczy”, dzięki którym opracowane zostaną rozwiązania prawne, które nie tylko pozwolą na pełne wykorzystanie potencjału jaki da w przyszłości Centralny Port Komunikacyjny, ale także pozytywnie wpłyną na rozwój portów regionalnych.
Naszym celem jest zbudowanie dużego lotniska przesiadkowego dla Polski i regionu Europy Środkowo-Wschodniej, który będzie lotniczą bramą do Unii Europejskiej. Współpracujemy z najlepszymi już na etapie planowania, włączając w proces linie lotnicze zrzeszone w IATA, jak również najlepsze porty lotnicze świata w ramach wyboru doradcy strategicznego. Cały program inwestycyjny wpisuje się politykę transportową Unii Europejskiej, która wspiera budowę połączeń intermodalnych łączących dalekodystansowy transport lotniczy z siecią połączeń kolejowych dużych prędkości – mówi Mikołaj Wild, Prezes spółki Centralny Port Komunikacyjny.
Polacy chcą latać, a porty lotnicze są kołem zamachowym regionów, tak jak CPK będzie kołem zamachowym polskiej gospodarki. Postaramy się zrobić tak dużo jak to możliwe, żeby nowa strategia dla rynku lotniczego i zmiany jakie zajdą w prawie sprawiły by inwestycje w porty lotnicze były opłacalne i nie zagrażały im niedopracowane przepisy i zagrożenia, z którymi dziś porty się borykają. – podsumowuje Marcin Horała.
