Problemy ze zdrowiem psychicznym wśród polskich uczniów są powszechne, ale w czasie pandemii ich skala znacząco wzrosła. Lockdown negatywnie wpływa na kondycję psychiczną dzieci i młodzieży, jednak problem tkwi w tym, że sytuacja była dramatyczna jeszcze zanim wybuchła epidemia COVID-19. Co sprawia, że statystyczny polski uczeń przeżywa kryzys psychiczny? Jaką rolę ma w tym szkoła? Czy szkoła jest miejscem, gdzie uczeń może znaleźć fachową pomoc? Na te i inne pytania starają się odpowiedzieć autorzy raportu „Rozmawiaj z klasą”, opublikowanego przez Fundację Szkoła z Klasą. Wnioski z niego płynące są alarmistyczne.
W czasie pandemii lekceważony od wielu lat temat zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży w końcu wybrzmiał w debacie publicznej. Jak przyznają psychiatrzy dziecięcy, psycholodzy, psychoterapeuci oraz interwenci kryzysowi, izolacja domowa tylko pogorszyła dramatyczną już sytuację. Pandemia przyczynia się do wzrostu wśród młodzieży depresji, stanów lękowych, zaburzeń odżywiania, jak również zachowań autodestrukcyjnych, a nawet prób samobójczych. U nieletnich pacjentów, którzy leczeni byli z powodu zaburzeń psychicznych jeszcze przed pandemią, często obserwowane jest zaostrzenie objawów.
Fundacja Szkoła z Klasą opracowała raport na temat zdrowia psychicznego uczniów z perspektywy nauczycieli, aby zbadać jak należy reformować szkołę, w której umiejętnie rozpoznaje się kryzysy i na czas na nie reaguje. „Chcieliśmy przyjrzeć się, jak nauczycielki i nauczyciele oceniają zdrowie psychiczne uczniów i uczennic oraz siebie, jako części systemu wspierania młodych” – mówi Marta Puciłowska, wiceprezes Fundacji Szkoła z Klasą i koordynatorka prac nad raportem. Wyniki badań nie napawają optymizmem.
Z raportu „Rozmawiaj z klasą” wynika, że w oczach nauczycieli uczniowie mają niskie poczucie własnej wartości
Źle odnajdują się w relacjach rówieśniczych, nie mają zaufania do nauczycieli i cierpią z powodu braku zainteresowania swoich rodziców. Co więcej – szkoła, panujące w niej reguły, natężenie emocji i stresów są wielokrotnie bezpośrednią przyczyną, bądź powodem nasilenia problemów psychicznych uczniów.
„Wyniki badań układają się w szerszą historię: opowieść o szkole, która przestała być miejscem rozwoju, wspólnego dorastania i uczenia się, a zmieniła w szkołę dla szkoły, miejsce realizowania arbitralnej podstawy programowej” – podsumowuje Marta Puciłowska, wiceprezes Fundacji Szkoła z Klasą. Z raportu wyjawia się smutny obraz współczesnej polskiej szkoły, gdzie nie ma przestrzeni na rozmowę o emocjach, problemach i złożoności otaczającego nas świata, a uczniowie, nauczyciele i rodzice nie czują się wspólnotą, którą łączą serdeczne relacje i wzajemne zaufanie, „a przecież relacje, które uczeń buduje z nauczycielami, kolegami i koleżankami są fundamentem mądrej edukacji” – dodaje Agata Łuczyńska, prezes Fundacji Szkoła z Klasą.
Z opublikowanych przez Fundację Szkoła z Klasą badań wynika również, że w polskich szkołach powszechny jest brak profesjonalnej pomocy psychologicznej. Psycholog pracuje tylko w 6 na 10 placówek i to najczęściej w niepełnym wymiarze godzin. Brak specjalistów szczególnie dojmujący jest w małych szkołach, które znajdują się poza dużymi ośrodkami miejskimi.
Pełny raport „Rozmawiaj z klasą” można znaleźć na oficjalnej stronie Fundacji – szkolazklasa.org.pl
