Ponad 1080 mld EUR rocznie powinny, według Komisji Europejskiej, inwestować państwa UE, aby odpowiedzieć na wyzwania globalnej „bitwy ofert” – informuje Polski Instytut Ekonomiczny.
W opublikowanym 2023 Strategic Foresight Report, opracowanym na podstawie analiz Wspólnego Centrum Badawczego, Komisja Europejska przedstawiła główne ryzyka i szanse związane z przyszłością UE. Głównymi wyzwaniami do 2050 r. pozostaną: transformacja energetyczna, utrzymanie konkurencyjności, poziomu życia i spójności społeczno-politycznej UE oraz geopolityczne napięcia zagrażające demokracji i światowemu bezpieczeństwu.
Ogromna skala wydatków – kto je pokryje?
Na część tych wyzwań odpowiedzią mają być zwiększone wydatki inwestycyjne, z których najistotniejszym pozostanie transformacja klimatyczna. Osiągnięcie celów Zielonego Ładu, REPowerEU i Net Zero Industrial Act będzie wymagać inwestycji w UE w wysokości 631,5 mld EUR rocznie. To ponad trzykrotnie więcej niż obecny budżet UE, wynoszący 186,6 mld EUR na 2023 r., i około 8 proc. łącznego budżetu państw członkowskich i UE.
Z tej przyczyny istotną rolę w finansowaniu transformacji będą pełnić środki państw członkowskich i inwestycje prywatne. Ważnym wyzwaniem pozostanie obronność Europy, na którą państwa członkowskie będą wydawać rocznie 284 mld EUR. Inwestycji na poziomie 125 mld EUR rocznie będzie też wymagać uzupełnienie luki cyfrowej, a około 38,4 mld EUR rocznie będzie kosztowało finansowanie 10-letniego planu odbudowy Ukrainy.
Cztery scenariusze i odejście od PKB
Komisja przedstawiła 4 scenariusze rozwoju UE na lata 2023-2050, w zależności od poziomu współpracy i zaangażowania państw członkowskich w cele transformacji energetycznej. Proponuje też odejście od PKB jako głównego wskaźnika rozwoju. Zamiast niego Komisja postuluje zmodyfikowany, pilotażowy wskaźnik, uwzględniający oczekiwaną długość i poziom życia. Scenariusz „Eko-państwa”, możliwy przy współpracy i głębokim zaangażowaniu w transformację, zachowywałby wiodącą rolę państw członkowskich.
Optymistyczny scenariusz „Boom zielonych biznesów” zakłada wykorzystanie szansy na rozwój zrównoważonych technologii za pomocą mechanizmów rynkowych. Bardziej pesymistyczny scenariusz „Glokalny eko-świat” opisuje głęboki klimatyczny, społeczny i gospodarczy kryzys UE spowodowany niskim zaangażowaniem w transformację prowadzi do oddolnej zmiany postaw społecznych. Scenariusz „Zazielenianie poprzez kryzys” wskazuje, że w przypadku pogłębienia globalnych politycznych i klimatycznych kryzysów odpowiedzią na wyzwania może być pogłębienie integracji UE w kierunku systemu federalnego.
Sprawiedliwa transformacja, aktywna polityka inwestycyjna i fiskalna, demokratyczna partycypacja oraz globalna współpraca mają być odpowiedzią na wyzwania, z którymi, według Komisji, będą musiały zmierzyć się państwa UE.
O Polskim Instytucie Ekonomicznym
Polski Instytut Ekonomiczny to publiczny think tank ekonomiczny z historią sięgającą 1928 roku. Jego obszary badawcze to przede wszystkim makroekonomia, energetyka i klimat, handel zagraniczny, foresight gospodarczy, gospodarka cyfrowa i ekonomia behawioralna. Instytut przygotowuje raporty, analizy i rekomendacje dotyczące kluczowych obszarów gospodarki oraz życia społecznego w Polsce, z uwzględnieniem sytuacji międzynarodowej.
Źródło: Polski Instytut Ekonomiczny
