Systemy sztucznej inteligencji (SI) są w przeważającej mierze projektowane przez mężczyzn, co ma istotne znaczenie dla sposobu, w jaki wpływają na naszą pracę i życie – informuje Polski Instytut Ekonomiczny (PIE).
Niedobór kobiet w sektorze technologii informacyjno-komunikacyjnych przekłada się na sposób zbierania danych treningowych do modeli programów, jak też na projektowanie oraz implementowanie modeli. Analiza 133 modeli wykorzystanych w latach 1988-2021 wykazała, że co drugi system dyskryminował płeć. Na przykład, systemy do rozpoznawania głosu słabiej działają lub nie działają w ogóle w odpowiedzi na głos kobiecy.
Technologie wykorzystujące sztuczną inteligencję w coraz większym stopniu są obecne w naszej rzeczywistości, a wartość tego rynku dynamicznie rośnie. Przewiduje się, że rynek technologii SI wzrośnie do wartości 59 mld USD w 2025 r. Dla porównania, w 2016 r. było to 1,8 mld USD. Zmiany w miejscu pracy za sprawą wykorzystania systemów SI wpłyną na pracowników wszystkich szczebli, od tych najmniej wykwalifikowanych aż do kadry zarządczej.
Negatywne stereotypy na etapie edukacji
Niedobór kobiet w sektorze IT jest wynikiem działania stereotypów na temat umiejętności i predyspozycji dziewczynek powstających na etapie edukacji. Stereotypy te negatywnie wpływają na ich późniejszą ścieżkę kariery. Badania pokazują, że na poziomie szkoły podstawowej dziewczynki i chłopcy są porównywalnie zainteresowani i uzdolnieni z przedmiotów ścisłych.
Niestety, na późniejszych etapach edukacji, „rozjazd” zainteresowań zaczyna być widoczny. W wieku 15 lat tylko 0,5 proc. dziewcząt, w porównaniu do 5 proc. chłopców, deklaruje, że chciałoby zostać specjalistą IT. Wynika to z faktu, że choć obiektywnie umiejętności mają na podobnym poziomie, to w subiektywnym odczuciu chłopcy swoje umiejętności oceniają o wiele wyżej.
Mało kobiet na studiach informatycznych
W Polsce te tendencje są również zauważalne. W roku akademickim 2020/2021 wśród absolwentów kierunków z grupy „technologie teleinformacyjne” było tylko 2119 kobiet, co stanowi 16 proc. wszystkich absolwentów tych kierunków.
Dla porównania, grupa kierunków „nauki przyrodnicze, matematyka i statystyka”, o podobnej wielkości, jeśli chodzi o liczbę absolwentów, przyciągnęła aż 8225 absolwentek, co daje 70-proc udział kobiet wśród absolwentów. Można podejrzewać, że za te dysproporcje odpowiadają stereotypy związane z byciem programistą, a nie brak umiejętności matematycznych.
Jest źle, może być gorzej? SI
W przyszłości problem braku różnorodności wśród twórców systemów SI może się dodatkowo pogłębić, ponieważ automatyzacja pracy przez SI (tzw. inteligent automation) sprawi, że zawody, które powstaną do obsługi systemów sztucznej inteligencji wymagać będą wysokich kompetencji programistycznych, których dziewczynki nie nabywają ze względu na uprzedzenia ociągające je od studiowania kierunków ścisłych.
Polski Instytut Ekonomiczny to publiczny think tank ekonomiczny z historią sięgającą 1928 roku. Jego obszary badawcze to przede wszystkim makroekonomia, energetyka i klimat, handel zagraniczny, foresight gospodarczy, gospodarka cyfrowa i ekonomia behawioralna. Instytut przygotowuje raporty, analizy i rekomendacje dotyczące kluczowych obszarów gospodarki oraz życia społecznego w Polsce, z uwzględnieniem sytuacji międzynarodowej.
Źródło: Tygodnik Gospodarczy PIE
