O różnicy pomiędzy sygnalizowaniem a donosicielstwem i odróżnianiem nieetycznych działań od pomówień będziemy rozmawiać na debacie: „Jak walczyć z korupcją i przestępczością w biznesie? Kodeksy etyczne i polityka sygnalistów na świecie”, która odbędzie się 30 lipca 2014 r. Partnerem strategicznym debaty jest PKP S.A., a dzisiaj publikujemy wywiad z Jakubem Karnowskim, prezesem PKP S.A.
– Grupa PKP S.A. w zeszłym roku rozpoczęła proces wprowadzania kodeksu etycznego, zawierającego politykę zgłaszania nadużyć przez pracowników. Dlaczego zdecydowaliście się na to działanie (jaki był powód)?
Grupa PKP, jak każde dobrze zarządzane przedsiębiorstwo, wyznacza sobie cele strategiczne. Należą do nich przede wszystkim poprawa jakości świadczonych usług, efektywne zarządzanie i zmiana kultury organizacyjnej. Ważny jest dla nas również wizerunek firmy. Wszystkie te cele przyświecały nam przy tworzeniu Kodeksu Etyki w Grupie PKP. Zawarte w nim zasady powstały w oparciu o faktyczne zapotrzebowanie i opinie pracowników i były efektem konsultacji społecznych. Dzięki temu dokument ma uniwersalny charakter, a jego założenia mogą być skutecznie realizowane w każdej z 10 spółek, które przyjęła dokument.
– W jaki sposób wprowadzano w życie kodeks etyczny?
Wprowadzanie zasad Kodeksu wiąże się z edukacją pracowników w obszarach etyki biznesu oraz standardów postępowania w sytuacjach jakie mogą ich spotkać w codziennej pracy. Podstawowym elementem jest organizacja szkoleń w systemie train-the-trainer. Polegają one na przeszkoleniu kilkudziesięciu osób, które następnie zdobytą wiedzę przekazują pracownikom poszczególnych spółek. Pierwsze takie szkolenie przeprowadzono w ubiegłym roku. Zorganizowano również warsztaty dla kadry menadżerskiej oraz cykl szkoleń kaskadowych skierowanych do wszystkich pracowników PKP S.A., zarówno w Centrali, jak i w regionalnych oddziałach spółki. Rozważamy również prowadzenie szkoleń e-learningowych z zakresu etyki dla osób nowozatrudnionych. Do tej pory przeszkolona została większość pracowników PKP S.A. Równolegle szkolenia takie przeprowadziły pozostałe spółki z Grupy PKP. Ważnym elementem wprowadzania zasad etycznych w przedsiębiorstwie jest także odpowiednie zarządzanie. W tym celu w każdej ze spółek Grupy PKP wyznaczono Rzeczników Etyki i wspierających ich Liderów Wartości. Powołaliśmy również Komisję Etyki Grupy PKP, która pełni m.in. funkcje doradcze i skupia wszystkie wypracowane i rekomendowane standardy etyczne..
– Jakie korzyści może przynieść firmie wprowadzenie kodeksu etycznego? Czy to nie jest tylko kolejny „dokument”, czy może ma rzeczywisty wpływ na funkcjonowanie firmy?
Doświadczenia dużych międzynarodowych firm w budowaniu systemu zarządzania etyką wskazują na liczne, realne korzyści, związane z przyjęciem i stosowaniem kodeksów etycznych. Mówimy tu między innymi o zmniejszeniu liczby zjawisk korupcyjnych, czy defraudacji. Postępowanie zgodnie z przyjętymi zasadami stało się standardem wśród bardzo wielu przedsiębiorstw na świecie. Etyka w biznesie często jest ściśle związana z ideą społecznej odpowiedzialności biznesu. Standardy etyczne dają okazję do zademonstrowania swojej odpowiedzialnej postawy oraz poprawy konkurencyjności firmy. Przedsiębiorstwa, mające reputację etycznych i społecznie odpowiedzialnych, są wyceniane o jedną czwartą wyżej niż ich konkurenci, którzy nie wprowadzają takich zasad. Dla Grupy PKP proces tworzenia Kodeksu Etyki i budowania struktur zarządzania etyką, oprócz istotnego celu antykorupcyjnego, ma bardzo duże znaczenie dla budowy nowej kultury korporacyjnej. Dzięki temu spółki mogą skuteczniej konkurować na rynku w perspektywie dalszej liberalizacji usług transportowych. Grupa PKP ma natomiast szansę podtrzymać tradycję nowoczesnej i rzetelnej firmy, dbającej o klientów.
– Czy kodeksy etyki są dobrym narzędziem do walki z korupcją i przestępczością? Czy na przykładzie PKP może Pan stwierdzić, że zmniejszyła się liczba nadużyć w firmie?
Kodeks Etyki Grupy PKP został przyjęty niewiele ponad rok temu, a jego założenia są nadal wprowadzane. Stale rozwijamy i uzupełniamy również system zarządzania etyką. Widać już pierwsze zmiany w postępowaniu pracowników. Szkolenia, szeroka kampania informacyjna i wprowadzenie polityki w zakresie naruszeń, dawania i przyjmowania korzyści, a także działań antymobbingowych zaowocowały wieloma zapytaniami dotyczącymi interpretacji zachowań etycznych ze strony osób zatrudnionych w spółce. Otrzymaliśmy również kilkadziesiąt zgłoszeń dotyczących potencjalnych naruszeń, które w pewnych przypadkach doprowadziły do wewnętrznego audytu.
– PKP wprowadziło tzw. politykę sygnalistów czyli każdy pracownik Grupy może od teraz informować specjalnie powołanych rzeczników etyki o zaistniałych nieprawidłowościach. Czy to działa? Czy pracownicy nie boją się być „donosicielami”?
W Polsce przekazywanie informacji przez pracowników na temat zaobserwowanych nieprawidłowości ma rzeczywiście złe konotacje. Chcemy jednak, poprzez wspólne budowanie Kodeksu Etycznego, stworzyć w Grupie PKP nowoczesną kulturę organizacyjną. Zależy nam by pracownicy czuli się odpowiedzialni za przekazywanie informacji o wszelkich problemach, w tym również o zjawiskach korupcyjnych i innych nieprawidłowościach. Wymaga to uzyskania zaufania z ich strony. Aby zapewnić bezpieczeństwo osobom, które zdecydują się na przekazanie takich informacji, w porozumieniu z zewnętrznym operatorem uruchomiliśmy anonimowy system zgłaszania nadużyć – Linię Etyki. Zapewnia on poufność i bezpieczeństwo danych wszystkim osobom zgłaszającym nadużycia. Na tym etapie trudno powiedzieć jednoznacznie, czy system ochrony sygnalistów działa już w pełni. Widzimy jednak, że liczba otrzymywanych przez nas zgłoszeń systematycznie się zwiększa. Zakładam, że dzięki konsekwentnie prowadzonej akcji informacyjnej i szkoleniowej będzie się ona jeszcze zmieniać. Polityka sygnalistów to mechanizm, który sprawdza się w największych firmach. Liczę, że przyniesie on pozytywne efekty również w Grupie PKP.
Źródło: Polska The Times – partner medialny debaty RaportCSR.pl I Krajowej Izby Gospodarczej pt. „Jak walczyć z korupcją i przestępczością w biznesie? Kodeksy etyczne i polityka sygnalistów na świecie.”
