Co zrobić, gdy żyjemy ze świadomością, że już nigdy nie spotkamy się z ukochaną osobą? Jak spędzić ostatnie chwile życia, jak się pożegnać, jak rozmawiać o tym co nieuniknione? Czy są miejsca w Polsce, w których z godnością możemy pożegnać się z bliskimi?
Kampania Zanim Ciebie Zabraknie jest odpowiedzią na te trudne pytania. Ciężka choroba wymaga często opieki paliatywnej oraz hospicyjnej i zmusza nas do szukania miejsc, w których będziemy mogli dawać prawdziwe wsparcie na ostatnim etapie życia. Warto ze spokojem i godnością zmierzyć się z tym co spotka naszych bliskich, co spotka każdego z nas.
Oswajanie ze śmiercią jest procesem, w którym uczestniczy lub będzie uczestniczyć każdy. Karuzela stanów emocjonalnych, lęk o przyszłość, poczucie bezsilności to zestaw doświadczeń, jakie towarzyszą bliskim umierającego. Jednocześnie poziom świadomości społeczeństwa w tych kwestiach wciąż wzbudza troskę i potrzebę działania.
Organizatorzy kampanii Zanim Ciebie Zabraknie chcą pomóc zarówno oswoić się z tematyką mówienia o odchodzeniu, jak i z samym faktem śmierci najbliższych osób.
8 listopada rozpoczyna się I edycja kampanii. Przez cały miesiąc organizatorzy i eksperci będą prowadzili spotkania, rozmowy, będą odpowiadać na pytania związane z procesem odchodzenia. 22 listopada odbędzie się panel dyskusyjny online o tym jak rozmawiać z dziećmi o śmierci. W panelu wezmą udział eksperci kampanii i zaproszeni goście. Podczas spotkania online, każdy będzie mógł zadać pytanie i otrzymać wsparcie psychologiczne
i merytoryczne.
Hospicjum – miejsce pełne godności i szacunku
Choroby nowotworowe stanowią w Polsce drugą najczęstszą przyczynę zgonów. Rocznie z powodu nowotworów umiera niemal 100 tys. ludzi, co oznacza, że każdego dnia zabijają one prawie 300 osób. W hospicjach w całej Polsce brakuje miejsc. Agata Kozyr – kobieta z charyzmą – podjęła się zadania, które jeszcze 6 lat temu wydawało się nierealne, budowy pierwszego hospicjum stacjonarnego w regionie lęborskim. Mając za sobą trudne doświadczenie odejścia najbliższych, przełamała lęk, rzuciła pracę na stanowisku prezesa, wysoką pensję, benefity i zajęła się tworzeniem niezwykłego dzieła. Zdobyte doświadczenia wykorzystuje do realizacji projektu, do którego potrafi zaangażować społeczność lokalną
i świat biznesu. Pragnie stworzyć hospicjum o najwyższym standardzie opieki, miejsce,
w którym pacjenci doświadczają poczucia godności, intymności, szacunku i uważności.
Tworzymy dzieło, by nieść pomoc osobom cierpiącym i potrzebującym. By otulać płaszczem godności. By rodzinom i bliskim dawać wytchnienie. By czynić wszystko, co tu się wydarzy w poczuciu służby drugiemu człowiekowi. W poczuciu miłości do niego. Mówimy tu o godnym odchodzeniu, o byciu z rodziną 24h/7, nawet o pobycie z pupilem, jeśli pragnie tego osoba, która odchodzi – mówi Agata Kozyr, założycielka Fundacji Lęborskiego Hospicjum Stacjonarnego.
Stacjonarna opieka paliatywna i hospicyjna na najwyższym poziomie zapewnia interdyscyplinarne wsparcie (medyczne, psychologiczne, duchowe) dla chorego i rodziny. Lęborskie Hospicjum Stacjonarne to pierwsza placówka, która będzie świadczyła tego typu opiekę w trybie stacjonarnym w regionie, na który składa się powiat lęborski i gminy sąsiadujące. 2/3 tych obszarów stanowią tereny wiejskie. Najbliższe placówki są oddalone o 50-80 km od Pogorzelic, gdzie budowana jest ta przestrzeń dla spotkań chorych i ich rodzin. – Tych hospicjów jest wciąż za mało, że rodziny i osoby, które są w terminalnym stanie zaawansowania choroby, oczekują na miejsce nawet po 3 tygodnie. Przeprowadziliśmy badania, w których wzięło udział ponad pół tysiąca osób. Pokazały one, że nie ma rodziny, której nie dotknęła choroba nowotworowa – zaznacza założycielka Fundacji Agata Kozyr.
Jak rozmawiać o odchodzeniu?
Kampania Zanim Ciebie Zabraknie szuka odpowiedzi na najtrudniejsze kwestie, takie jak rozmowy z dziećmi o śmierci, umiejętne spędzanie ostatnich chwil z terminalnie chorym czy trauma i pustka, jakie pojawiają się po śmierci bliskiego. W projekcie uczestniczą założycielki Polskiego Instytutu Traumy – dr Teresa Jadczak-Szumiło oraz Magdalena Szyszkowska. Obie Panie mają za sobą olbrzymie doświadczenie i wiedzę, którymi pragną się dzielić. Dr Teresa Jadczak-Szumiło jest psychologiem, trenerem II stopnia Polskiego Towarzystwa Psychologicznego, od 25 lat specjalizuje się w pomocy psychologicznej w sytuacjach traumy wczesnodziecięcej i przywiązania. Po wybuchu wojny na Ukrainie zaprosiła do współpracy dr Bruca Perry’ego, światowego eksperta w dziedzinie traumy dziecięcej na rzecz pomocy dzieciom dotkniętym stratą najbliższych.
Dzieci, które doświadczyły śmierci bliskiej osoby nie powinny nigdy być z tym same. Trzeba im w jak najbardziej zrozumiały sposób wyjaśnić co się stało. Dziecko w tej sytuacji zawsze ma wiele pytań i to najważniejsze: gdzie teraz jest babcia, dziadek, ciocia, mama czy tata? Każdy z nas powinien sformułować tą odpowiedź najlepiej jak potrafi, zgodnie ze swoimi przekonaniami. Dzieci – podobnie jak my dorośli – muszą mieć możliwość pożegnania się z bliską osobą. Potrzebują rozmawiać o niej, wspominać ją, mieć możliwość płakać za nią. Kiedy będą mogły doświadczać tego w bliskości, ból zostanie wyrażony i stanie się możliwy do powolnego ukojenia. Dzieci muszą mieć możliwość rozmawiania o stracie jakiej doświadczyły. Muszą przeżyć strach i lęk związany ze stratą, a następnie pojawiający się smutek. Jeżeli dziecko nie może wyrazić tych uczuć proces żałoby może się przedłużać, a czasami stać się tak bolesny, że zapisze się na stałe w doświadczeniu dziecka jako rozpacz nie do udźwignięcia – podkreśla Teresa Jadczak-Szumiło.
Z pomocą mogą przyjść bajki, które w terapeutyczny sposób wykorzystują metaforę, aby dzieciom opowiedzieć o stracie. Cała seria bajek została stworzona przez młodych wolontariuszy działających w Fundacji z Lęborka. Poprzez bajki chcieli opowiedzieć co dla nich znaczy służba w hospicjum, jak czują chorobę, jak widzą śmierć. Całość historii spisała jedna z wolontariuszek – Paulina Pyrcha, która, gdy rozpoczynała wolontariat w fundacji, była uczennicą szkoły średniej w Lęborku – dziś jest studentką Akademii Morskiej. Nagrane bajki są udostępnione na stronie kampanii www.zanimciebiezabraknie.pl
Sytuacja śmierci bliskich osób to wielowymiarowe doświadczenie cierpienia. Magdalena Szyszkowska z wykształcenia socjolog, praktyk Somatic Experiencing – metody pracy z traumą Petera Levina – specjalizuje się w pracy z osobami po doświadczeniach traumatycznych oraz w zagadnieniach związanych z zarządzaniem zasobami ludzkimi. Przekonuje, że śmierć nie może być tematem tabu i przedstawia etapy odchodzenia, od diagnozy po odejście chorego.
Kiedy nadchodzi moment śmierci, pożegnanie z osobą umierającą jest bardzo ważne. To osoby, które zostają, będą pamiętały o tym wydarzeniu i będą musiały sobie z tym radzić. To jest moment, żeby być razem, trzymać za rękę, powiedzieć “Kocham Cię”, “Przepraszam”, „Wybaczam”, czy „Dziękuję” – mówi Magdalena Szyszkowska. Osoby, które odchodzą w domu, otoczeni rodziną i bliskimi, nie muszą się do niczego nowego przystosowywać. Znają otoczenie, są u siebie, czują się dużo bezpieczniej niż w szpitalnym łóżku. Mają szansę na spokojniejsze odejście np.: w ulubionej bluzce czy słuchając ukochanej muzyki przy przygaszonym świetle. Dzieci, którym pozwolono w domu pozostać, kiedy ktoś umierał, łatwiej przechodzą żałobę. Nie czują się osamotnione w przeżywaniu żalu spowodowanego stratą – dodaje Magdalena Szyszkowska.
W ramach kampanii Zanim Ciebie Zabraknie zostanie opracowany, pierwszy w Polsce pionierski program szkoleniowy asygnowany przez Polski Instytut Traumy. Ten pilotażowy program będzie się składał ze szkoleń dla pracowników hospicjum (w jaki sposób mogą radzić sobie ze stresem w sytuacji granicznej jaką jest śmierć) oraz szkoleń dla rodzin pacjentów (jak poradzić sobie w sytuacji choroby osoby bliskiej; jak radzić sobie ze stratą). Będzie to pierwszy taki program wdrożony w Polsce w hospicjum. Jego założenia są oparte o najwyższe standardy współczesnej wiedzy psychologiczno – somatycznej, gdzie pracuje się zarówno z umysłem jak i ciałem człowieka.
Więcej: www.zanimciebiezabraknie.pl
