Wsłuchiwanie się w spostrzeżenia i opinie uczniów o szkole jest pomocne w rozwiązywaniu problemów nierówności i sprzyja efektywniejszej nauce – wynika z ankiety „Ucz się razem”, której wnioski opublikował amerykański think tank RAND Corporation.
Z badania jasno wynika, że zapewnienie uczniom możliwości dzielenia się z nauczycielami spostrzeżeniami i opiniami o środowisku uczenia się skutkuje powstaniem lepszych relacji i może rozwiązywać problem nierówności. Daje bowiem uczniom możliwość włączania się w proces podejmowania decyzji, które będą miały wpływ na ich życie i życie rówieśników. Proszeni przez nauczycieli o wyrażenie uwag, uczniowie mogą ułatwić im poznanie wzajemnych układów środowiskowych.
Lekcja czerpania wiedzy
Bez angażowania uczniów dorośli są pozbawieni możliwości dotarcia do takiej wiedzy. Równocześnie lepsza komunikacja między uczniami a nauczycielami wpływa na wyższy poziom zaangażowania w naukę.
Autorzy ankiety „Ucz się razem” sformułowali kluczowe wnioski. Na przykład okazało się, że prawie wszyscy dyrektorzy szkół średnich zgłębiali opinie uczniów. Stosowali w tym celu różne strategie, zwłaszcza nieformalne rozmowy i wewnętrzne ankiety. Opinie wyrażane przez uczniów były pomocne w zrozumieniu społecznych i emocjonalnych uwarunkowaniach związanych z procesem nauki. Inny wniosek – kierownictwa szkół średnich, które zapewniły stacjonarne nauczanie, efektywniej wsłuchiwały się w głosy uczniów niż szkół funkcjonujących w trybie zdalnym bądź hybrydowym.
Lekcja angażowania uczniów
Dlatego wśród zaleceń znalazło się zachęcanie dyrektorów do szerszego stosowania reprezentatywnych i angażujących metod poznawania opinii uczniów. Łączą się z tym zalecenia zwiększenia wysiłków skierowanych na włączanie uczniów w proces podejmowania decyzji na poziomie szkół i klas. Istotne jest kładzenia nacisku na zacieśnianie komunikacji z uczniami w miarę rozwoju nauki zdalnej. Wśród zaleceń zwraca uwagę postulat realnego wykorzystywania opinii uczniów przez nauczycieli, zwłaszcza w szkołach średnich.
Autorzy ankiety oparli się na odpowiedziach udzielonych przez 3605 nauczycieli klas od 6 do 12 oraz 1686 dyrektorów gimnazjów i szkół średnich. Porównali odpowiedzi nauczycieli i dyrektorów szkół charakteryzujących się różnymi parametrami. Dotyczyło to np. trybu nauczania w roku szkolnym 2020-2021 (stacjonarny, hybrydowy lub zdalny). Jak też zapisów na bezpłatne czy częściowo refundowane obiady czy populacji uczniów pod kątem pochodzenia rasowego i etnicznego. Wyniki ankiety „Ucz się razem” są reprezentatywne w skali kraju.
Badania zostały sfinansowane przez Fundację Billa i Melindy Gates. Przeprowadziło je RAND Education and Labor, część RAND Corporation. Jest to instytucja non-profit, która pomaga ulepszać politykę i podejmowanie decyzji poprzez badania i analizy.
Komentarz od autora
Problem nierówności jest coraz bardziej widoczny w polskich szkołach, w których liczba obcojęzycznych uczniów w ostatnich latach się potroiła. Do różnic w znajomości języka polskiego dochodzą kulturowe. Rodzi to groźbę realnego wykluczenia dużej grupy uczniów, szczególnie że problem językowej nierówności jest w szerszej skali stosunkowo nowy.
Dlatego warto sięgać po doświadczenia dotyczące różnorodności i włączania w oświacie z innych krajów, w tym Stanów Zjednoczonych. A już poza dyskusją jest sięgnięcie przez oświatowe władze po doświadczenia polskich nauczycieli z szkół opartych na koncepcji wielokulturowości. Przykład dzielenia się cennymi doświadczeniami umieściliśmy w 50 edycji Raport CSR, publikując wywiad z Imisławą Bugeją, dyrektor International School of Bydgoszcz (ISOB).
W końcu z Międzynarodowego Indeksu Polityki Integracji Migrantów (MIPEX – Migrant Integration Policy Index) wynika, że sprawy edukacji i równych szans edukacyjnych są największym wyzwaniem w działaniach Unii Europejskiej.
