25 lutego br., w 60 rocznicę pierwszej w świecie operacji wszczepienia implantu ślimakowego, przypada Międzynarodowy Dzień Implantu Ślimakowego. W Polsce pierwszą operację przywracającą słuch osobie niesłyszącej z wykorzystaniem technologii implantu ślimakowego wykonał 16 lipca 1992 roku, czyli 25 lat temu, prof. Henryk Skarżyński. Dzień później implant ślimakowy otrzymało – po raz pierwszy w Polsce – niesłyszące dziecko. Międzynarodowy Dzień Implantu Ślimakowego jest obchodzony na świcie, aby pokazać ludziom z wadami słuchu, jak wiele korzyści daje implantacja zmieniając życie na lepsze.
Pierwsza w świecie operacja została przeprowadzona została w Paryżu przez francuskiego otochirurga Charlesa Eyries’a we współpracy z fizykiem medycznym Andre Djourno 25 lutego 1957. Wszczepione urządzenie nie pozwalało na rozumienie mowy, dawało jedynie poczucie dźwięków otoczenia, i w związku z ogólnym rozczarowaniem pacjenta zostało usunięte. Badacze mimo ograniczonych technicznie możliwości urządzenia widzieli w przeprowadzonym eksperymencie potencjał. Zainspirowany dokonaniem prof. Francuzów Wiliam House rozpoczął badania na Uniwersytecie w Los Angeles. W 1961 r. kierowana przez niego grupa wszczepiła dwóm pacjentom elektrody, umożliwiając stymulację nerwu słuchowego. W 1964 r. John Doyle, współpracujący wcześniej z Housem, po raz pierwszy wprowadził elektrodę do wnętrza ślimaka. House rozpoczął w 1972 r. w Stanach Zjednoczonych pierwszy na świecie program leczenia głuchoty za pomocą seryjnie produkowanych implantów ślimakowych. Podobny program w Europie rozpoczął w 1973 r. Cloud-Henri. Chouard w Paryżu, a Kurt Burian w 1975 r. w Wiedniu.
Do tego zaszczytnego grona Polska dołączyła w roku 1992, dzięki prof. Henrykowi Skarżyńskiemu, który przeprowadzając pionierską w Polsce operację wszczepienia implantu ślimakowego osobie niesłyszącej dał nie tylko szansę i nadzieję tysiącom niesłyszących pacjentów, ale także rozpoczął realizację programu leczenia całkowitej głuchoty w naszym kraju. Ten zabieg był przełomem w polskiej otochirurgii. Brak powodzenia oznaczałby zaniechanie tego programu na kolejne lata. Ewentualny sukces oznaczałby niezwykły impuls dla rozwoju otochirurgii, audiologii, rehabilitacji i wczesnej diagnostyki wad słuchu u noworodków. W ten niezwykle złożony, wielospecjalistyczny program włączyły się kolejne osoby, lekarze, psycholodzy, logopedzi, pedagodzy, inżynierowie i audioprotetycy. Przygotowania do pierwszej operacji wszczepienia implantu osobie niesłyszącej trwały dwa lata.
– Niezależnie od przygotowania i wiary w swoje siły, a byłem wtedy przecież młodym docentem, istniało – jak przy każdej pionierskiej operacji – ryzyko, że mogą zdarzyć się różne nieprzewidywalne sytuacje, że coś może się nie udać. Niepowodzenie wynikające nie z mojej niewiedzy, braku przygotowania czy umiejętności, ale z innych obiektywnych powodów oznaczałoby, że wdrażanie programu implantów zostałoby w Polsce zaprzepaszczone na kilka lat. Nie udałoby mi się wtedy także zapoczątkować nowej idei w otochirurgii, nowego działania, tworzenia nowych ośrodków, placówek, instytucji, nowych zespołów naukowych, nowych klinik, zakładów, pracowni. To dlatego wymiar tej pierwszej operacji w 1992 roku był tak doniosły – tak wspomina tamto wydarzenie prof. Skarżyński.
Dzięki temu, że te pierwsze operacje się powiodły, rozpoczęto realizację programu implantów ślimakowych, a następnie cały wielki program nowoczesnej otochirurgii i audiologii. Prof. Henryk Skarżyński doprowadził do powstania placówek medycznych o międzynarodowej dziś sławie, takich jak: Instytut Fizjologii I Patologii Słuchu oraz Światowe Centrum Słuchu, pod opieką którego pozostaje obecnie ponad 5 tys. użytkowników implantów słuchowych. W Instytucie zrealizowano ponad 400 tys. procedur chirurgicznych. W ciągu ponad 20 lat wprowadzono do codziennej praktyki klinicznej blisko 200 różnych nowych programów klinicznych, w tym praktycznie wszystkie innowacyjne rozwiązania dotyczące obszaru implantologii w otochirurgii. Polscy pacjenci mają w Instytucie dostęp do najnowszych technologii jako pierwsi lub jedni z pierwszych w świecie. Instytut to także prestiżowe centrum dydaktyczno-szkoleniowe, do którego przyjeżdżają lekarze ze wszystkich kontynentów, aby uczyć się technik chirurgicznych i procedur medycznych opracowanych przez prof. Henryka Skarżyńskiego.
W Polsce uroczyste obchody 25 rocznicy pierwszego wszczepienia implantu ślimakowego przez prof. Henryka Skarżyńskiego będą trwały przez cały rok 2017 i obejmą szereg wydarzeń naukowych i artystycznych. Światowe Centrum Słuchu jest organizatorem min.: Konferencji Naukowej Towarzystwa Naukowego Otolaryngologów, Foniatrów i Audiologów Polskich z udziałem gości zagranicznych, 1st World Tinnitus Congress, XII International Tinnitus Seminar, 25th International Evoked Response Audiometry Study Group Biennial Symposium, XII Konferencji Naukowo-Szkoleniowej Sekcji Audiologicznej i Sekcji Foniatrycznej Polskiego Towarzystwa Otorynolaryngologów Chirurgów Głowy i Szyi, Międzynarodowego Sympozjum Bonebridge&Soundbridge, III Międzynarodowej Konferencji Naukowej „Implanty Słuchowe i Muzyka”, Międzynarodowych Warsztatów Muzycznych oraz III Międzynarodowego Festiwalu Muzycznego Dzieci, Młodzieży i Dorosłych z Zaburzeniami Słuchu „Ślimakowe Rytmy“.
