Ostatnie dni października to tradycyjnie w naszym kraju pora odwiedzania cmentarzy z grobami najbliższych. Choć w tym roku ta wieloletnia tradycja nie będzie mogła być z powodu pandemii koronawirusa zapewne w pełni podtrzymana, to i tak pielęgnowanie pamięci o zmarłych pozostanie, może tylko w zmodyfikowanej formie – podkreśla Maciej Pawlak, publicysta.
Warto się przekonać czy nie okaże się w tym być przydatna – choćby i częściowo – lektura albumu „Kaplica grobowa Łubieńskich i Sobańskich na cmentarzu w Wiskitkach”, który ostatnio został wydany przez Fundację im. Feliksa hr. Sobańskiego.
Niedawno w warszawskiej galerii Delfiny odbył się wieczór autorski z udziałem Marcina Brzezińskiego, autora albumu, Michał Sobańskiego, prezesa Fundacji im. Feliksa hr. Sobańskiego oraz Macieja Łubieńskiego, autora opublikowanej niedawno historii rodziny Łubieńskich. Mimo, że tytuł albumu sugerowałby, że jego treść ogranicza się do opowieści o miejscu pochówku dwóch arystokratycznych rodów na cmentarzu w podżyrardowskich Wiskitkach, w istocie opowiada o historii nie tylko samej kaplicy, ale też osób i rodzin, które spoczęły w niej na wieki.
A jest to historia ciekawa, bowiem obejmuje niemal dwa ostatnie wieki istnienia kaplicy. W dodatku wiele z pochowanych w niej osób ma swoje trwałe i pozytywne miejsce w polskiej historii. Jednym z pierwszych był (zm. w 1848 r.), Feliks Łubieński, który wprowadził Kodeks Napoleona w Księstwie Warszawskim w 1808 r. Jego najmłodszy syn, Józef, wżenił się w majątek Pudliszki, w których założona przez niego cukrownia stała się zalążkiem funkcjonującej do dziś przetwórni owocowo-warzywnej.
Jednymi z ostatnich pochowanych tu osób są Delfina (zm. w 2014 r.) i Ignacy (zm. w 2018 r.) Krasiccy, mecenasi sztuki, a także założyciele Galerii Delfiny. W żyłach samej Delfiny płynęła polska, argentyńska, francuska, a nawet indiańska krew. Wśród jej prababek znajdowały się m.in. Indianka Carmen (bez panieńskiego nazwiska), Klementyna de domo Talleyrand de Périgord z Żagania, bliska krewna napoleońskiego ministra i współautora kongresu wiedeńskiego, czy Ludwika z Wodzickich Sobańska, uczennica Jana Matejki która zginęła w powstaniu warszawskim, w wieku 87. lat, bo nie chciała opuścić pacjentów w likwidowanym szpitalu powstańczym na Lesznie. Pradziadkiem Delfiny był też wiceprezydent i twórca konstytucji Argentyny.
Nieprzypadkowo to właśnie Galeria Delfiny na warszawskim Powiślu stała się miejscem, w którym autorzy publikacji mogli po raz pierwszy zaprezentować ją wszystkim zainteresowanym dzięki transmisji on-line i porozmawiać o historii rodzin Łubieńskich i Sobańskich.
Album, zawierający niemal sześćset unikalnych ilustracji, stanowi owoc pięciu lat pracy Marcina Brzezińskiego, badacza dziejów polskiego ziemiaństwa, współpracującego z Fundacją Michała Sobańskiego. Podjęcie prac nad albumem zbiegło się z czterdziestoleciem poświęcenia odnowionej kaplicy przez kard. Stefana Wyszyńskiego (1976 r.), a także rocznicą odzyskania przez Polskę niepodległości.
– Początkowo album miał być zapisem historii kaplicy i jej remontu, jednak wspólnie z Michałem Sobańskim doszliśmy do wniosku, że jest to unikalny moment by pokazać też historię wszystkich spoczywających tam osób. Szczególnie jesteśmy dumni, że udało nam się dotrzeć do ponad 600 ilustracji, zdjęć i portretów, które znalazły się w tym albumie i są wspaniałym uzupełnieniem zawartej w nim historii – mówił podczas spotkania jego autor, Marcin Brzeziński
Michał Sobański w swojej przedmowie napisał, że ideą, która mu przyświecała w podjętym przez niego remoncie kaplicy, jak i powstaniu książki, było przywołanie pamięci o tych wszystkich, bliskich mu osobach, które spoczęły w kryptach kaplicy w Wiskitkach.
– Album powstał, by kolejne pokolenia rodzin, których historia splata się z tym miejscem, pamiętały o tych, dzięki którym jesteśmy tutaj i trwamy, strzegąc, często na przekór historii, naszych wartości i tradycji – powiedział Michał Sobański, prezes Fundacji im. Feliksa hr. Sobańskiego
Przedmowę do albumu napisali Tomasz Łubieński oraz ks. bp. Andrzej Dziuba, który dokonał poświęcenia odnowionego mauzoleum w 2016 r. Album przypomina, że losy pomników historii i architektury w naszym kraju zależą nie tylko od wsparcia państwa, ale przede wszystkim od zaangażowania prywatnych mecenasów, pasjonatów i prawdziwych strażników historii.
Jest do nabycia w e-księgarni sklep.gazetapolska.pl.
Maciej Pawlak, publicysta
