Konsument chce postępować cyrkularnie, ale nie jest to łatwe i wygodne w obecnych warunkach – taki wniosek płynie z najnowszego badania opinii publicznej „Gospodarka obiegu zamkniętego – co na to konsument?”. Współautorem raportu jest ING Bank Śląski.
Gospodarka o obiegu zamkniętym (circular economy) jest koncepcją gospodarczą, w której produkty, materiały oraz surowce powinny pozostawać w gospodarce tak długo, jak jest to możliwe, a wytwarzanie odpadów powinno być jak najbardziej zminimalizowane.
Zasady gospodarki obiegu zamkniętego (GOZ) wspierają niezakłócony dostęp do zasobów dla przedsiębiorcy i dostępność dóbr dla konsumenta oraz zrównoważony wzrost gospodarczy. Ich wdrożenie jest kluczowe w obliczu kryzysu klimatycznego, nadmiernej eksploatacji surowców naturalnych oraz zaburzeń w handlu międzynarodowym, wywołanych przez pandemię Covid-19. Ich skuteczne przyjęcie oferuje potrójną dywidendę: oszczędność dla konsumenta, zysk dla producenta, zrównoważony rozwój, do którego dążą władze publiczne.
Wyniki badania na podstawie których powstał raport postaw konsumenckich wskazują, że zmiana przez firmy i prawodawców powinna wprowadzić większą spójność między słowami, a czynami. Podstawowym działaniem jest identyfikacja czynników wsparcia gospodarki cyrkularnej, ale również barier, w celu ich ograniczenia.
Badanie wskazuje na istotną przewagę w społeczeństwie osób zaangażowanych ekologicznie nad niezaangażowanymi
45 proc. respondentów stanowią osoby, których postawa jest zgodna z koncepcją gospodarki obiegu zamkniętego. Są to osoby, dla których ekologia jest częścią ich stylu życia („pioniersi”), osoby skupiające się na kwestiach zdrowotnych („naturalsi”) oraz osoby świadomie rezygnujące z posiadania dóbr („minimaliści”).
Dodatkowe 15 proc. respondentów kierujących się zasadami społecznymi i prawnymi („praworządni”) oraz 10 proc. osób skupiających się na racjonalnym gospodarowaniu („gospodarni”) prawdopodobnie można przekonać do zachowań cyrkularnych poprzez wprowadzenie adekwatnych regulacji w postaci odpowiednich zakazów oraz internalizacji efektów zewnętrznych. Jedynie 30 proc. osób stwierdza, że chce beztrosko korzystać z dóbr („niezaangażowani”).
Poszczególne grupy konsumentów wymagają dostosowania narzędzi wspierających transformację w kierunku GOZ
Charakterystyka wyróżnionych grup potwierdza, że istnieją znaczące różnice między nimi. W konsekwencji dotarcie do poszczególnych z nich, wymaga zastosowania innych środków. Chociaż dostosowanie narzędzi wymaga odrębnej analizy, już dziś można wysnuć podstawowe wnioski na ten temat. 60% ankietowanych stwierdza, że presja zasad narzuconych z góry jest niepotrzebna. Z takim stwierdzeniem nie zgadza się prawie 40% respondentów, którzy widzą rząd jako podmiot odpowiedzialny.
– Uważnie przyglądamy się megatrendom o charakterze globalnym i bez wahania do tej listy można zaliczyć zrównoważony rozwój i gospodarkę niskoemisyjną i cyrkularną jako odpowiedź na wyzwania naszej cywilizacji – podkreśla Ewa Łuniewska, wiceprezes zarządu ING Banku Śląskiego. – Sektor finansowy jest nie tylko katalizatorem i umożliwia odpowiednie procesy, ale ma też istotną rolę sprawczą w tej transformacji poprzez swoje finansowanie i działalność niefinansową. Bez finansowania nie będą możliwe inwestycje i innowacje w energetyce, transporcie czy przemyśle.
Podaż produktów cyrkularnych – droga wymagająca odwagi
– Proces podejmowania decyzji jest trudny do przewidzenia, ponieważ jest zmienny i opiera się na wielu zindywidualizowanych kryteriach. Konieczne jest jednak odpowiednie kreowanie warunków rynkowych, tak żeby sprzyjały zrównoważonym decyzjom konsumenckim – wyjaśnia Leszek Kąsek, Starszy ekonomista, ING Bank Śląski, odpowiedzialny za zrównoważony rozwój, transformację energetyczną i zielone finanse. – Pewien wpływ może wywrzeć kształtowanie popytu za pomocą podaży produktów cyrkularnych. Jest to jednak droga wymagająca podjęcia często stosunkowo wysokiego ryzyka biznesowego.
Badanie zostało przeprowadzone wiosną 2021 r. i składało się z części jakościowej i ilościowej w kluczowych obszarach: RTV-AGD, ubrania, meble, opakowania i odpady. Sprawdzono co sprzyja, a co hamuje wdrożenie gospodarki obiegu zamkniętego w Polsce z perspektywy konsumenta, jakie znaczenie ma cena, trwałość czy jakość urządzeń i sprzętów, gdzie trafiają one, gdy się nam znudzą, czy Polacy lubią kupować dobra z drugiego obiegu oraz czy chętnie korzystają z opakowań zwrotnych.
Raport powstał we współpracy Instytutu INNOWO, IKEA, ING Banku Śląskiego, Polish Cirular Hotspot, Politechniki Łódzkiej oraz Rekopol S.A.
Szczegółowy raport znajdziesz TUTAJ
Źródło: ING Bank Śląski
