Od dziesięcioleci na dnie Morza Bałtyckiego zalegają setki tysięcy ton amunicji klasycznej, broni chemicznej i wraki statków wypełnione paliwem. To pozostałości po II wojnie światowej, które stanowią ogromne niebezpieczeństwo nie tylko dla flory i fauny akwenu czy mieszkańców krajów basenu Morza Bałtyckiego. Enea wraz z UN Global Compact Network Poland uruchamiają kampanię edukacyjną #BałtykDlaPokoleń, by wspólnie informować o zagrożeniu i angażować społeczność międzynarodową do podjęcia działań.
Od zakończenia II wojny światowej w Morzu Bałtyckim zatopiono co najmniej 50 000 ton broni chemicznej i 350 000 ton amunicji klasycznej. Na dnie akwenu spoczywają również wraki statków transportujących m.in. paliwo. 415 obiektów tego rodzaju znajduje się na polskich wodach, niemal jedna czwarta w obrębie Zatoki Gdańskiej.
27 kwietnia 2021 r. Parlament Europejski przyjął rezolucję wzywającą Unię Europejską do oczyszczenia Morza Bałtyckiego z broni chemicznej z okresu II wojny światowej. Dokument został uchwalony ogromną większością głosów, a jego pomysłodawcami byli polscy europosłowie – Anna Fotyga i Kosma Złotowski. Jednym z celów projektu #BałtykDlaPokoleń jest dążenie do realizacji tej rezolucji.
– Chcemy informować i edukować Polaków oraz Europejczyków w kwestii bezpieczeństwa Morza Bałtyckiego. Brak działań może nieść ze sobą realne zagrożenia dla zdrowia i życia ludzi, ale też konsekwencje ekonomiczne dla całych rejonów nadmorskich, turystyki i rybołówstwa oraz tysięcy osób związanych z tymi gałęziami gospodarki. Chcemy uwrażliwiać opinię publiczną, Polaków i Europejczyków w każdym wieku. Bałtyk to również przyszłość sektora energetycznego. Już teraz powstają na nim farmy wiatrowe, wykorzystujące naturalne ruchy powietrza do pozyskiwania zielonej energii. Wciąż planowane są kolejne inwestycje, w które włącza się również Grupa Enea. Chcemy dostarczać prąd pochodzący z odnawialnych źródeł energii. Bezpieczne Morze Bałtyckie musi stać się priorytetem dla Europy i to jest nasz apel, który kierujemy do wszystkich, którym los kolejnych pokoleń nie jest obojętny – podkreśla Paweł Szczeszek, prezes Enei.
Czas działa na niekorzyść Bałtyku. W słonawym środowisku morskim stalowe konstrukcje wraków ulegają degradacji, mogą się łamać, uwalniając paliwo. Naukowcy szacują, że pojemniki z bronią chemiczną są skorodowane w 70-80%. Ryzyko związane z ich rozszczelnieniem jest coraz większe.
– Problem broni chemicznej na dnie Bałtyku staje się z roku na rok coraz bardziej naglącą kwestią. Korodujące na dnie morza materiały zrzucone po II wojnie światowej mogą w każdej chwili uwolnić do środowiska morskiego ogromną ilość toksycznych substancji, co spowoduje znaczące, a wciąż trudne do oszacowania szkody dla środowiska. W szczególności należy pilnie zająć się nie mniej niż 40 tysiącami ton broni chemicznej, w tym sarinu i iperytu. Przyjęta w kwietniu br. przez Parlament Europejski rezolucja wzywającą Unię Europejską do oczyszczenia Morza Bałtyckiego z wraków statków, broni chemicznej oraz amunicji z okresu II wojny światowej wskazuje na wagę tego problemu. Musimy zintensyfikować działania w tym zakresie w ramach międzynarodowej współpracy wszystkich państw regionu Morza Bałtyckiego. Kompleksowa współpraca, angażująca społeczeństwo, rządy, samorządy, organizacje biznesowe i pozabiznesowe, może pomóc w wypracowaniu konkretnych rozwiązań. Poprzez projekt społeczny “Bałtyk dla pokoleń” UN Global Compact Network Poland wraz z Enea chce nie tylko edukować na temat realnego zagrożenia naszego ekosystemu, ale także w niedługiej perspektywie realnie wpłynąć na działania podejmowane w tej kwestii na arenie krajowej i międzynarodowej – mówi Kamil Wyszkowski, Przedstawiciel Krajowy i Dyrektor Wykonawczy UN Global Compact Network Poland.
Inauguracji projektu towarzyszyła konferencja #BałtykDlaPokoleń, która odbyła się w Narodowym Muzeum Morskim w Gdańsku. Jej uczestnicy dyskutowali o roli Unii Europejskiej wobec zagrożenia na Bałtyku, środowiskowych i ekologicznych aspektach tego problemu czy wyzwaniach związanych z oczyszczeniem akwenu i neutralizacją niebezpiecznej broni i substancji. Wśród dyskutujących gości znaleźli się przedstawiciele instytucji unijnych, świata nauki i biznesu, organizacji zajmujących się ochroną ekosystemów morskich, morskimi badaniami naukowymi czy firm doświadczonych w likwidacji broni konwencjonalnej i chemicznej. W konferencji uczestniczyli m.in. eurodeputowana Anna Fotyga, prof. Adam Cumming z Uniwersytetu Edynburskiego, dr hab. Jacek Bełdowski z Instytutu Oceanologii PAN, kmdr prof. Bartłomiej Pączek z Akademii Marynarki Wojennej, Kamil Wyszkowski z UN Global Compact Network Poland oraz przedstawiciele Grupy Enea: Paweł Szczeszek, Wojciech Drożdż i Anna Lutek.
Morze Bałtyckie odgrywało i będzie odgrywać istotną rolę w życiu społecznym i gospodarczym wielu krajów. By ocalić je dla przyszłych pokoleń, należy podjąć działania jak najszybciej. Oczyszczanie dna będzie procesem długim i kosztownym, wymagającym zaangażowania sił międzynarodowych. Tylko w ten sposób można zapobiec degradacji tego cennego zasobu. Grupa Enea zachęca do podpisania inicjatywy obywatelskiej, kierowanej do Komisji Europejskiej, do wykonania przyjętej przez Parlament Europejski rezolucji dotyczącej oczyszczenia dna Morza Bałtyckiego. Tylko wspólne działania na poziomie międzynarodowym mogą przynieść spodziewane i wyczekiwane efekty, czyli czyste Morze Bałtyckie, pozbawione zagrożeń będących pokłosiem II wojny światowej.
Więcej: https://baltykdlapokolen.pl/.
