W Polsce nadal dominuje przeświadczenie, że lepiej wprowadzić jakiś zakaz, niż prowadzić żmudną pracę edukacyjną – mówi w wywiadzie dla raportcsr.pl Witold Włodarczyk, Prezes Zarządu Związku Pracodawców Polski Przemysł Spirytusowy.
Jakie najważniejsze działania z zakresu społecznej odpowiedzialności biznesu podejmuje polska branża spirytusowa?
Związek Pracodawców Polski Przemysł Spirytusowy w imieniu producentów napojów spirytusowych od ponad 10 lat prowadzi kampanie społeczne i programy edukacyjne. Są one wyrazem zarówno społecznego zaangażowania branży, ale także odpowiedzią na problemy związane z nieodpowiedzialną konsumpcją. Głównym ich założeniem jest promowanie odpowiedzialnej konsumpcji, a w przypadku niektórych grup społecznych: młodzieży, kobiet w ciąży czy kierowców planujących jazdę samochodem, całkowitej abstynencji.
Dzieje się to poprzez kampanię „Lepszy start dla Twojego dziecka”, „Piłeś? Nie jedź!”, która ma za zadanie zwrócenie uwagi kierowców na zachowanie trzeźwości podczas prowadzenia samochodu, kampanię „Stop nielegalnemu alkoholowi”, zwiększającą świadomość społeczną o zagrożeniach płynących z konsumpcji alkoholu nieznanego pochodzenia, kampanię „Tu się sprawdza dorosłość”, której celem jest ograniczenie dostępności alkoholu dla osób poniżej 18 roku życia poprzez budowanie ligi odpowiedzialnych sprzedawców alkoholu, a także naszą ostatnią ogólnopolską, wieloletnią kampanię „Alkohol. Zawsze odpowiedzialnie”.
Do kogo są adresowane te kampanie?
Działania w sposób pośredni kierowane są do całego społeczeństwa, bo widzimy potrzebę i zależy nam, żeby edukować o tym czym jest alkohol, jaki ma wpływ na nasze zdrowie, co to znaczy spożywać go odpowiedzialnie. Z drugiej strony w zależności, czy wyzwania przed jakim stajemy i od problemu jaki chcemy ograniczyć, staramy się kierować nasze inicjatywy do określonej grupy docelowej, dobierając odpowiednie narzędzia przekazu.
I tak w kampanii „Lepszy start dla Twojego dziecka”, której celem jest budowanie świadomości na temat negatywnego wpływu alkoholu na zdrowie, działania są kierowane zarówno do kobiet spodziewających się dziecka, planujących ciąże, ale też do personelu medycznego, w szczególności lekarzy ginekologów, którzy mają bezpośredni wpływ i kontakt z kobietami w ciąży.
Też przykładowo w kampanii „Tu się sprawdza dorosłość” działania w głównej mierze kierujemy do sprzedawców alkoholu poprzez szkolenie z odpowiedzialnej sprzedaż i serwowania napojów alkoholowych, co pośrednio wpływa na ograniczenie dostępności alkoholu wśród młodzieży poniżej 18 roku życia.
Na ile problem nieodpowiedzialnego picia czy też mitów dotyczących szkodliwości różnych alkoholi jest poważny?
W Polsce, gdy mówimy „alkohol” to najczęściej myślimy „wódka” i kojarzymy ją z problemami alkoholowymi. Tymczasem czy pijemy wódkę, whisky, wino czy piwo, każdy z tych napojów zawiera ten sam alkohol etylowy i każdy może być spożywany odpowiedzialnie lub nie.
W ostatnich trzech dekadach znacząco zmieniła się struktura i sposób spożywania alkoholu w naszym kraju. Wzrosło spożycie piwa, zmalała konsumpcja napojów spirytusowych i win. W 1998 r. Polska przestała być krajem wódczanym. Liderem spożycia zostało piwo. Znacząco zmalała popularność win gronowych. Dominująca pozycja piwa na rynku alkoholi utrzymuje się do dziś, a przekonanie, że tylko wódka odpowiada za problemy społeczne, nadal istnieje. W naszych działania chcemy pokazywać, że alkohol=alkohol=alkohol bez względu na to w jaki sposób, w jakim napoju alkoholowych go spożywamy.
Pośrednią odpowiedzią na mit o tym, że są alkohole „bardziej odpowiedzialne” za problemy alkoholowe jest prowadzona od 2016 roku kampania „Alkohol. Zawsze odpowiedzialnie”. Jej główny przekaz to podkreślenie, że ta sama zawartość alkoholu – 10 g czystego alkoholu (100 proc. alkoholu), zawarta jest w różnych rodzajach i objętościach produktów alkoholowych: 250 ml 5 proc. piwa, 100 ml 12 proc. wina i 30 ml 40 proc. wódki.
Przekaz ten wybrano bazując na wynikach badania opinii publicznej, przeprowadzonych przez instytut badawczy ARC Rynek i Opinia*. Badanie wykazało, że nie potrafimy rozróżnić, czy i ile czystego alkoholu wypijamy w spożywanych napojach alkoholowych. Dlatego tak istotne jest uświadomienie, że ilość wypitego alkoholu zależy nie tylko od jego „mocy”, ale również od objętości. A każdy alkohol, niezależnie od swojej etykiety i podanych procentów zawartości alkoholu, należy pić odpowiedzialnie.
Jakie rezultaty przynosi Państwa działalność z zakresu CSR?
Firmy zrzeszone w naszej organizacji mają świadomość, że nieodpowiedzialne picie alkoholu prowadzi do szkód indywidualnych i społecznych. Dlatego też od wielu lat, o czym wspominałem wcześniej, podejmują działania, które mają na celu realne ograniczenie najważniejszych problemów społecznych związanych z jego nieodpowiedzialną konsumpcją.
Po tych 10 latach aktywności w obszarze CSR możemy z całą stanowczością stwierdzić, że działania przynoszą efekt, o ile są dobrze zaplanowane, prowadzone w sposób systematyczny i konsekwentny. Przykładem może tu być kampania „Lepszy start dla Twojego dziecka”, która ma uświadamiać, że nie ma bezpiecznej dawki alkoholu i kobiety oczekujące dziecka nie powinny go w ogóle spożywać. Akcja ta przyniosła i przynosi pozytywne rezultaty. Od kilku lat rośnie liczba kobiet, które zachowują całkowitą abstynencję podczas ciąży. Jak wynika z badań GIS**, liczba Polek deklarujących spożycie alkoholu w tym szczególnym czasie spadła o 2/3. Wierzymy, że to edukacja jest kluczem do odpowiedzialnej konsumpcji alkoholu w społeczeństwie, w związku z tym nadal planujemy kontynuować działania w obszarze CSR.
Czy branża podejmuje współpracę z innymi podmiotami?
Branża była i jest otwarta na współpracę z różnymi podmiotami i organizacjami. Dowodem na to jest fakt wielu partnerstw zarówno w obszarze biznesu, organizacji pozarządowych, jak również władz na poziomie lokalnym czy służb porządku publicznego jak policja czy straż miejska, jakie przy okazji różnych naszych inicjatyw, udało nam się pozyskać.
Te partnerstwa realizowane przy okazji działań inicjowanych przez ZP PPS, są często kontynuowane przy innych aktywnościach podejmowanych przez naszego partnera na szczeblu lokalnym. Przykładem tego jest nasza wieloletnia już współpraca z Komendą Wojewódzką Policji w Lublinie, która była naszym partnerem przez wiele lat przy kampanii „Piłeś? Nie jedź!”, a z którą teraz wspieramy przy okazji jej lokalnych inicjatyw.
Każdy podmiot, który jest zainteresowany promowaniem odpowiedzialnej konsumpcji alkoholu jest przez nas mile widzialny i każda inicjatywa, która na ten problem odpowiada, jest w kręgu naszych zainteresowań.
Czy i jak państwo mogłoby wspomóc podejmowane przez branżę działania z zakresu CSR?
W Polsce nadal dominuje przeświadczenie, że lepiej wprowadzić jakiś zakaz, niż prowadzić żmudną pracę edukacyjną. W tym kontekście ważne jest aby zwracać uwagę na fakt, że picie różnych rodzajów napojów alkoholowych wiąże się ze spożywaniem tej samej substancji chemicznej – czyli alkoholu etylowego. Myślę, że to czego byśmy oczekiwali to większej otwartości na współpracę w niektórych obszarach i zrozumienie tego co podkreślają eksperci, że to działania edukacyjne są lepszym i skuteczniejszym sposobem do budowania kultury świadomego i odpowiedzialnego spożywania alkoholu niż ograniczenia i restrykcje.
* Badanie Czego Polacy o Alkoholu nie wiedzą zostało przeprowadzone przez agencję badawczą ARC Rynek i Opinia na zlecenie Związku Pracodawców Polski Przemysł Spirytusowy w maju 2016 r., na grupie N=1001, średnia długość wywiadu – 15 minut.
** Główny Inspektorat Sanitarny „Zachowania zdrowotne kobiet”, 2017
Rozmawiał Bogusław Mazur
