Edukacja Polaków związana z odpowiedzialnym spożywaniem alkoholu wymaga umiejętności komunikowania tematów trudnych społecznie. Wyzwanie to podjęła branża spirytusowa w kampanii Alkohol. Zawsze Odpowiedzialnie. Jej głównym celem jest podnoszenie świadomości Polaków, że każdy napój alkoholowy należy traktować równie poważnie – niezależnie od jego mocy procentowej oraz okazji, w której jest spożywany. Odpowiedzialność to zarówno przestrzeganie prawa, jak i dbałość o swój organizm, o najbliższych i o otoczenie.
Inicjatorem kampanii jest Związek Pracodawców Polski Przemysł Spirytusowy (ZPPPS) — organizacja branżowa zrzeszająca producentów i importerów napojów spirytusowych. Od wielu lat wspieramy i inicjujemy akcje związane z promocją odpowiedzialnej konsumpcji alkoholu. Były to między innymi kampanie: „Piłeś? Nie jedź!” – skierowana do kierowców, „Lepszy start dla Twojego dziecka” – edukująca przyszłe mamy, czy też „Tu się sprawdza dorosłość” – prowadzona we współpracy z sieciami handlowymi. W tym roku postanowiliśmy pójść krok dalej i rozpocząć, zaplanowane na kilka lat, działania skierowane do wszystkich dorosłych Polaków. Działania pokazujące, że odpowiedzialne podejście do alkoholu, nie ogranicza się jedynie do wybranych grup, czy szczególnych okoliczności — lecz dotyczy każdego z nas. – mówi Iga Wasilewicz, rzeczniczka prasowa ZPPPS. Podstawą kampanii społecznej musi być poznanie odbiorców, ich wiedzy, motywacji i zachowań. Bez tego nie ma mowy o poprawnym zdefiniowaniu problemu i ukierunkowaniu komunikatów. W naszym przypadku okazało się m.in. że Polacy tak naprawdę nie wiedzą, ile alkoholu spożywają – tłumaczy Wasilewicz.
Pierwszym etapem były przeprowadzenie badań jakościowych – cztery grupy fokusowe (metoda flash check), drugim – badanie ilościowe, wykonane metodą CAWI (Computer Assisted Web Interviews) na epanel.pl. Technika CAWI, dzięki wyeliminowaniu „efektu ankieterskiego” (ankiety wypełniane były samodzielnie przy pełnej anonimowości), jest szczególnie wskazana w przypadku badań postaw społecznych i tematów wrażliwych lub stwarzających większe ryzyko autokreacji w odpowiedziach respondentów – mówi Krzysztof Szczerbacz, Dyrektor Działu Badań w ARC Rynek i Opinia, które prowadziło badanie. Próba została dobrana w sposób reprezentatywny dla pełnoletniej populacji Polski ze względu na płeć, miejsce zamieszkania oraz wiek (aktualna struktura wg GUS). Badania przeprowadzono w kwietniu i maju 2016 r., na grupie N=1001, średnia długość wywiadu – 15 minut.
Badanie pokazało, że większość Polaków stara się podchodzić do spożywania alkoholu odpowiedzialnie. Widać to wyraźnie w zmianie postaw – nie ma już przyzwolenia na spożywanie alkoholu przez kierowców, kobiety w ciąży czy nieletnich. Problemem jednak jest brak umiejętności oszacowania ilości wypitego alkoholu. Respondenci często zaniżają zawartość czystego alkoholu w piwie, czy w drinkach, a podwyższają go np. w wódce, whisky czy brandy. W potocznej ocenie alkoholu liczy się liczba procentów, które mają działać, a nie realna zawartość alkoholu w napoju. Dlatego napój alkoholowy, który ma mniejszą procentową zawartość alkoholu, w interpretacji rodaków działa słabiej. I to niezależnie od tego ile go wypijemy. Zwykle nie wiemy, lub nie pamiętamy, że małe procenty pomnożone przed dużą objętość dają już istotne dawki czystego alkoholu – mówi dr hab. Jacek Wasilewski, kulturoznawca i medioznawca z Uniwersytetu Warszawskiego. Skoro nie wiemy, ile alkoholu zawierają poszczególne napoje, trudniej nam zachować umiar i nie przekraczać limitów bezpiecznej konsumpcji. Zdecydowano więc, że w pierwszym roku kampanii komunikacja będzie opierać się o wyrazistą grafikę pokazującą, że 10 gramów czystego alkoholu, zawarte jest w różnych rodzajach i objętościach produktów alkoholowych: 250 ml 5% piwa, 100 ml 12% wina i 30 ml 40% wódki.
Badania pokazały również, że wbrew obiegowym opiniom, podejście do alkoholu nie zależy od miejsca zamieszkania, wieku czy zasobności portfela. Stąd wybierając kanały komunikacji zdecydowano się uwzględnić zarówno, dominujące w ostatnich latach, internet i portale społecznościowe, jak i bardziej konwencjonalne – nośniki outdoorowe i współpracę z mediami tradycyjnymi.
Dla sukcesu kampanii społecznej niezwykle istotne jest zbudowanie szerokiej koalicji instytucji i organizacji wspierających. Do współpracy dołączyły organizacje branżowe i pozarządowe, instytucje medyczne i ratownicze, jednostki administracji samorządowej, uczelnie wyższe i opiniotwórcze media. Honorowego patronatu kampanii udzieliły już m.in.: Krajowa Izba Gospodarcza, Polska Organizacja Handlu i Dystrybucji, Polska Izba Handlu, Fundacja Krzyś, Stowarzyszenie Rescue Riders, Polskie Towarzystwo Pielęgniarstwa Ratunkowego, Wodne Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe, Instytut Samorządowy, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach, Uniwersytet Medyczny w Poznaniu, Warszawski Uniwersytet Medyczny, a także Polska The Times, WP ABC Zdrowie i wydawnictwo Medycyna Praktyczna.
Więcej informacji o kampanii oraz raport z badania Czego Polacy o Alkoholu nie wiedzą znajduje się na stronie kampanii: alkoholzawszeodpowiedzialnie.pl
