Rok 2016 jest dla zespołu Instytutu Fizjologii i Patologii Słuchu (IFPS) rokiem szczególnym: 25 lat temu prof. Henryk Skarżyński rozpoczął realizację programu leczenia głuchoty w Polsce, a 20 lat temu został powołany Instytut. Dziś nie ma w Polsce drugiego takiego ośrodka, który w tak krótkim czasie osiągnąłby tak wysoką pozycję w kraju i na świecie. Ten wielki sukces to efekt pracy prof. Henryka Skarżyńskiego i jego zespołu, który w tym okresie przeprowadził wiele pionierskich operacji, tworząc w nauce światowej pojęcie „polskiej szkoły otochirurgii” w leczeniu częściowej głuchoty.
Pierwszym projektem, dzięki któremu możliwe było rozpoczęcie programu leczenia głuchoty w Polsce, było powołanie – z inicjatywny doc. Henryka Skarżyńskiego – Fundacji Rozwoju Medycyny „Człowiek – Człowiekowi”. Zadaniem Fundacji była organizacja kadry i zaplecza dla działań mających w Polsce odmienić los tych, którzy nie słyszeli nigdy, oraz tych, którzy słyszeli, ale stracili słuch. W ten niezwykle złożony, wielospecjalistyczny program włączali się kolejni specjaliści – lekarze, psycholodzy, logopedzi, pedagodzy, inżynierowie i audioprotetycy. W 1991 roku prof. Skarżyński przedstawił środowisku polskiemu możliwości leczenia głuchoty w Polsce, a 16 i 17 lipca 1992 roku przeprowadził pierwsze operacje u osoby dorosłej i dziecka.
– To był przede wszystkim czas niezwykłej pracy. Dziś możemy mówić o sukcesie, ale ten sukces nie przyszedł sam. Wymagał odwagi, poświęcenia, samodyscypliny, determinacji i siły, która pozwalała na pracę po kilkanaście godzin na dobę. Ten wysiłek ma konkretny cel – pomoc pacjentom, którzy z braku odpowiedniego leczenia nie mieli szansy na powrót do świata dźwięków. To z myślą o nich opracowałem wraz z zespołem, a potem wdrożyłem program implantów ślimakowych, utworzyłem w 1993 roku pierwszy w Polsce, a drugi w Europie Ośrodek Diagnostyczno-Leczniczo-Rehabilitacyjny dla Osób Niesłyszących i Niedosłyszących „Cochlear Center”, na bazie którego w 1996 roku powołano Instytut Fizjologii i Patologii Słuchu – mówi prof. Henryk Skarżyński, założyciel Instytutu Fizjologii i Patologii Słuchu.
Instytut Fizjologii i Patologii Słuchu jest dziś największym ośrodkiem otolaryngologicznym w Polsce, który wykonuje od 14 lat najwięcej zabiegów operacyjnych w zakresie otorynolaryngologii na świecie. Otwarte pod jego szyldem zaledwie cztery lata temu Światowe Centrum Słuchu to już światowa marka. Polscy pacjenci mają w nim dostęp do najnowszych technologii jako pierwsi w kraju lub jedni z pierwszych w świecie. Dodatkowo w Instytucie została stworzona i uruchomiona pierwsza w świecie Krajowa Sieć Teleaudiologii umożliwiająca przeprowadzanie telekonsultacji z udziałem pacjentów i specjalistów z kilku ośrodków jednocześnie, zdalną rehabilitację oraz telefitting, czyli zdalne ustawianie parametrów w procesorach mowy u pacjentów z różnymi implantami słuchowymi.
Specjaliści IFPS przeprowadzają rocznie ok. 200 000 konsultacji medycznych i wykonują ok. 18 000 procedur chirurgicznych. Wszystkie badania i projekty naukowe prowadzone w Instytucie mają na celu przede wszystkim polepszenia życia i zdrowia społeczeństwa. Od 20 lat istnienia IFPS jego pracownikom udało się zdobyć renomę specjalistów w dziedzinie otolaryngologii – z badań Instytutu korzystają inne placówki medyczne tak w Polsce, jak i zagranicą. W ramach specjalnego cyklu szkoleń Window Approach Workshop (WAW), Cochlear Academy oraz Akademii Otochirurgii specjaliści z całego świata przyjeżdżają do Instytutu na pokazowe operacje i szkolenia.
– Każdego roku organizujemy międzynarodowe konferencje połączone z warsztatami dla otochirurgów, którzy uczą się m.in. opracowanych przeze mnie minimalnie inwazyjnych procedur chirurgicznych, które pozwalają zachować istniejący nawet w niewielkim stopniu słuch przedoperacyjny oraz strukturę ucha wewnętrznego. Raz – dwa razy pokazujemy „na żywo” operacje w globalnej światowej sieci telemedycznej LION Global Otology – Neurotology Live Surgical Broadcast – mówi prof. Skarżyński.
Najlepszą miarą sukcesu programu leczenia głuchoty w Polsce są sukcesy pacjentów z głębokimi wadami słuchu, którzy dzięki leczeniu polegającemu na wszczepieniu implantów mogą rozumieć mowę, komunikować się swobodnie z innymi – normalnie żyć i pracować, wiele osiągając w swoich dziedzinach.
– Jedna z naszych pacjentek na przykład zna kilka języków i obroniła doktorat z chemii kwantowej, druga – doktorat z nauk medycznych, jest świetnym naukowcem i lekarzem praktykiem, a do tego instrumentalistką – została m.in. laureatką I Międzynarodowego Festiwalu Muzycznego Dzieci, Młodzieży i Dorosłych z Zaburzeniami Słuchu „Ślimakowe Rytmy”. Wśród moich pacjentów jest jeszcze kilku finalistów tego pierwszego w świecie wydarzenia, które pokazuje prawdziwy postęp w nauce i medycynie przez ich możliwości artystycznego rozwoju. Jako lekarzowi zawsze leżało mi na sercu, aby nasi pacjenci z zaburzeniami słuchu mogli wykorzystywać swoje zdolności artystyczne, np. muzyczne – mówi prof. Henryk Skarżyński.
Kolejnym z programów realizowanych przez Instytut jest leczenie częściowej głuchoty. W 2002 roku prof. Henryk Skarżyński przeprowadził pierwszą w świecie operację wszczepienia implantu ślimakowego osobie dorosłej z częściową głuchotą, a w 2004 roku po raz pierwszy w świecie wykonał taki zabieg u dziecka. To było wielkie osiągnięcie – do tej pory implanty ślimakowe wszczepiano tylko w przypadkach bardzo głębokiego uszkodzenia słuchu oraz całkowitej głuchoty. Ostatnie osiągnięcia Instytutu w łączeniu słuchu naturalnego z elektrycznym to szansa dla milionów osób w wieku senioralnym, z których prawie ¾ cierpi na częściową głuchotę. Do dziś skuteczność tej metody leczenia jest zaskakująca, nawet dla najlepszych specjalistów. Do tej pory w Instytucie zoperowano najliczniejszą w świecie grupę pacjentów z częściową głuchotą – ponad 2,5 tys. dzieci i dorosłych. Opracowanie procedury medycznej rozwiązującej problem częściowej głuchoty otwiera przed otolaryngologią całkiem nowe perspektywy rozwoju.
Z okazji jubileuszu 25-lecia programu leczenia głuchoty w Polsce i 20-lecia Instytutu Fizjologii i Patologii Słuchu organizowana jest Gala, która odbędzie się 7 listopada 2016 roku w Filharmonii Narodowej w Warszawie. W wydarzeniu wezmą udział artyści, m.in.: prof. Krzesimir Dębski, prof. Janusz Gajos, prof. Ignacy Gogolewski, prof. Mariusz Grzegorzek, Rafał Królikowski, Maciej Miecznikowski, Robert Rozmus, Ryszard Rynkowski, Irena Santor, prof. Jerzy Stuhr, Hanna Śleszyńska, prof. Marcin Wawruk, dr Alicja Węgorzewska-Whiskerd, Jacek Wójcicki i Dominika Zdrojewska.
