W trakcie debaty zorganizowanej przez firmę Bayer eksperci ze świata medycyny, biotechnologii, rolnictwa odpowiadali na tytułowe pytanie, dzieląc się inspirującymi przykładami. W dyskusji, która odbyła się 11 grudnia w Warszawie, udział wzięli: prof. dr hab. inż. Zbigniew Brzózka z Katedry Biotechnologii Medycznej Politechniki Warszawskiej, dr hab. n med. Marcin Grabowski z I Katedry i Kliniki Kardiologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, dr hab. inż. Piotr Oleśkowicz-Popiel z Instytutu Inżynierii Środowiska Politechniki Poznańskiej, Marek Posobkiewicz, Główny Inspektor Sanitarny w latach 2012 – 2018, a także Markus Baltzer, prezes firmy Bayer Sp. z o.o. (która była pomysłodawcą spotkania).
Eksperci dyskutowali o tym w jaki sposób nauka odpowiada na wyzwania przyszłości, jak pokonuje ograniczenia, omawiali również inspirujące przykłady projektów badawczych i inicjatyw.
– Odpowiedzią na wyzwania przyszłości w kontekście starzejących się społeczeństw z pewnością będzie telemedycyna – mówi dr hab. n med. Marcin Grabowski z I Katedry i Kliniki Kardiologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego – Teleopieka czy aplikacje mobilne dają możliwość zdalnej opieki nad osobami przewlekle chorymi. Dzięki takim urządzeniom wszczepialnym, jak stymulator czy defibrylator – umożliwiającym monitorowanie stanu pacjenta – osoba ta nie musi fizycznie pojawiać się u lekarza. Urządzenia dostarczają informacji o jego stylu bycia i życia – o tym, że np. upadł czy długotrwale nie wychodził z domu. Realizowane są ponadto takie koncepty, jak inteligentne domy dla osób starszych czy niedołężnych. Jestem przekonany, że trendem przyszłości będą właśnie aplikacje mobilne i rozwiązania oparte na czujnikach, pobierających dane z organizmu: dają możliwość poprawy stanu zdrowia, mogą wspierać i edukować pacjenta.
Nowoczesne rozwiązania na rzecz ochrony zdrowia wymagają współpracy interdyscyplinarnej, na co zwraca uwagę prof. dr hab. inż. Zbigniew Brzózka: – Jako Katedra Biotechnologii Medycznej Politechniki Warszawskiej prowadzimy działalność naukowo-badawczą w dziedzinie projektowania i konstrukcji sensorów chemicznych i biosensorów oraz miniaturowych systemów (bio)analitycznych. Od początku istnienia naszej grupy badawczej jej celem było stworzenie silnego zespołu naukowego, łączącego specjalistów z różnych dziedzin: z chemii i biotechnologii, ale również mikrobiologii, nanotechnologii czy elektroniki. Działania interdyscyplinarne wymagają współpracy z zewnętrznymi partnerami, np. lekarzami czy producentami urządzeń diagnostycznych. Wiele obecnych opracowań pozostaje na etapie studium badawczego ale część z nich staje się dostępnymi dla pacjentów i lekarzy, zwłaszcza w sytuacji narastającego problemu opieki zdrowotnej osób w starszym wieku, wczesnej diagnostyki wielu chorób czy dostępności urządzeń i metodologii „Point of Care”.
Wiele miejsca podczas debaty poświęcono wyzwaniom środowiskowym, nawiązując do odbywającego się w Katowicach Szczytu Klimatycznego ONZ COP24: – Jednymi z największych wyzwań współczesnych gospodarek są zmiany klimatyczne, związane z intensywnym użyciem paliw kopalnych oraz zapewnienie bezpieczeństwa i niezależności energetycznej i surowcowej – mówi dr hab. inż. Piotr Oleśkowicz-Popiel z Instytutu Inżynierii Środowiska Politechniki Poznańskiej – Odpowiedzią na te wyzwania jest na przykład przyjazna dla środowiska nowa technologia wytwarzania biopaliw z odpadów pochodzących z produkcji serów i jogurtów, ostatnio uhonorowana nagrodą AgroBioTop przez Komitet Biotechnologii PAN. Dzięki tej metodzie będzie można produkować biopaliwa i biochemikalia o neutralnej emisji gazów cieplarnianych.
Państwa członkowskie UE zobowiązały się do zmniejszenia odpadów żywności do 30% w 2025 r. i 50% do roku 2030. Opracowana przez prof. Piotra Oleśkowicza-Popiela nowa technologia wytwarzania biopaliw z wykorzystaniem odpadów organicznych wspomaga osiągnięcie tego celu, wpływa także na zróżnicowanie źródeł pozyskiwania energii. Opracowana technologia wskazuje, że w przyszłości alternatywnym źródłem energii do ropy, gazu czy innych paliw kopalnych może być pozyskiwanie tak zwanej „zielonej energii” z odpadów organicznych.
Na wyzwania w obszarze żywności zwraca uwagę również Marek Posobkiewicz, Główny Inspektor Sanitarny w latach 2012 – 2018: – Rozwój nauki i nowoczesne technologie pozwalają na produkowanie coraz większej ilości żywności smacznej, bezpiecznej i nadającej się do dłuższego przechowywania. Ten okres dobrobytu z jednej strony nie rozwiązuje problemu głodu na świecie, a z drugiej strony paradoksalnie prowadzi do nadprodukcji i marnowania bardzo dużej ilości żywności.
Dane w tym względzie są zatrważające: każdego roku na świecie marnuje się ponad miliard ton żywności. Za większość strat odpowiadają konsumenci w krajach uprzemysłowionych: 13 proc. żywności kupowanej w Europie kończy w śmietniku, zaś w Stanach Zjednoczonych niemal 16 proc.
Świat biznesu jest naturalnym sprzymierzeńcem nauki: – Bayer odpowiada na globalne wyzwania zgodnie z motto „Science for a better life” – podsumowuje Markus Baltzer, Prezes Bayer Sp. z o. o. – Działamy w obszarach najważniejszych dla człowieka, czyli ochrony zdrowia oraz żywności. Dostarczając innowacyjne leki i terapie, a także nowoczesne rozwiązania na rzecz zrównoważonego rolnictwa i żywności – już teraz wpływamy na dobrostan społeczeństwa. Stwarzamy szansę na to, by życie osób w różnym wieku – również seniorów – było godne i dobre. Naszym DNA są zasady zrównoważonego rozwoju – pozostającego w zgodzie z otoczeniem w wymiarze środowiskowym, gospodarczym i społecznym. Bayer jest liderem ochrony klimatu i zrównoważonej gospodarki wodnej – pod tym względem znajdujemy się w światowej czołówce przedsiębiorstw. Klimat i woda to główne obszary naszego zrównoważonego ładu korporacyjnego. Również w Polsce aktywnie promujemy zrównoważony rozwój oraz odpowiedzialne postawy wobec zdrowia, społeczeństwa i środowiska. Świetnym przykładem jest warszawski salon Baylab, w którego programie popularyzacji nauki wzięło udział już 120.000 Polaków w ciągu ostatnich 6 lat.
