Tylko 1% zużytych tekstyliów poddawanych recyklingowi: Nowe przepisy mogą zmienić ten trend.
Wraz z początkiem 2025 roku w Polsce wprowadzono nowe przepisy dotyczące selektywnej zbiórki zużytych tekstyliów. Zgodnie z unijną dyrektywą, mieszkańcy muszą segregować odpady tekstylne, takie jak ubrania, buty czy pościel. To krok w stronę bardziej zrównoważonej gospodarki odpadami, jednak wyzwania organizacyjne i technologiczne pozostają.
Dalsza część tekstu jest pod filmem
Nowe obowiązki dla gmin i mieszkańców
Zgodnie z nowym prawem, zużyte tekstylia nie mogą już trafiać do pojemników na odpady zmieszane. Samorządy są zobowiązane do organizacji selektywnej zbiórki, co wiąże się z koniecznością stworzenia Punktów Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych (PSZOK) lub wprowadzenia dodatkowych kontenerów. Niektóre miasta, jak Wałbrzych, oferują mieszkańcom udogodnienia w postaci ubraniomatów lub odbioru tekstyliów door-to-door. Większość gmin jednak stawia na PSZOK-i, co oznacza, że mieszkańcy muszą sami dostarczać odpady do wyznaczonych punktów.
Sankcje za niewłaściwą segregację
Nieprzestrzeganie nowych zasad może skutkować znacznym wzrostem opłat za wywóz śmieci – nawet o 200-400 proc. Kontrole w PSZOK-ach mają zapewnić, że przyjmowane odpady spełniają określone wymagania. W praktyce gminy samodzielnie ustalają, jakie tekstylia mogą być oddawane i w jakim stanie.
Skala problemu: Dlaczego selektywna zbiórka jest konieczna?
Przeciętny Europejczyk wyrzuca rocznie około 11 kg tekstyliów, z czego aż 78% trafia na wysypiska lub do spalarni. Zaledwie 1% jest poddawany recyklingowi na nowe ubrania, głównie z powodu ograniczeń technologicznych. Obecnie recykling możliwy jest jedynie dla materiałów o prostym składzie, takich jak czysta bawełna. W przyszłości technologie chemicznego recyklingu, np. poliestru, mogą znacznie zwiększyć efektywność procesu.
Recykling tekstyliów: Stan obecny i perspektywy
Polska wciąż rozwija rynek recyklingu tekstyliów. Na razie odpady te wykorzystywane są głównie do produkcji paliwa alternatywnego RDF dla cementowni. Tylko niewielka część tekstyliów znajduje nowe zastosowania, np. jako materiały tapicerskie, izolacje czy ścierki przemysłowe. Zdaniem Karola Wójcika z Izby Branży Komunalnej, selektywna zbiórka to pierwszy krok w budowie bardziej rozwiniętego rynku recyklingu.
Edukacja i dostępność PSZOK kluczem do sukcesu
Eksperci podkreślają, że kluczowym wyzwaniem jest edukacja mieszkańców i zapewnienie im łatwego dostępu do PSZOK-ów. W Warszawie, gdzie funkcjonują cztery takie punkty, w 2023 roku zebrano ponad 124 tony tekstyliów. Mimo to wielu mieszkańców wciąż nie wie, gdzie znajdują się punkty zbiórki i jak z nich korzystać.
Kolejne zmiany w gospodarce odpadami
Rok 2025 przynosi nie tylko zmiany w zbiórce tekstyliów. W październiku wejdzie w życie system kaucyjny obejmujący opakowania po napojach, a przedsiębiorcy budowlani będą musieli segregować odpady na sześć kategorii. Choć selekcja tekstyliów to stosunkowo niewielki problem w porównaniu z innymi wyzwaniami, edukacja w tym zakresie stanowi ważny krok w kierunku bardziej ekologicznej przyszłości.
Nowe przepisy, nowe szanse
Nowe przepisy to szansa na ograniczenie marnotrawstwa i poprawę statystyk recyklingu tekstyliów w Polsce. Aby jednak osiągnąć sukces, konieczne są zarówno inwestycje w infrastrukturę, jak i działania edukacyjne skierowane do mieszkańców. Czy selektywna zbiórka odpadów tekstylnych stanie się codzienną praktyką w polskich domach? Czas pokaże.
Źródło: Newseria Biznes.
