Bez dobrze zorganizowanego systemu depozytowego i recyklingowego Polska będzie wnosić bardzo wysokie opłaty do Unii Europejskiej – przestrzega w Polska the Times Julian Pawlak, prezes Stowarzyszenia Krajowa Unia Producentów Soków.
Polska stoi przed koniecznością implementacji prawa unijnego, które nakłada nowe obowiązki w zakresie ochrony środowiska, tzw. dyrektywy Single Use Plastics. Jakie są jej podstawowe założenia?
Dyrektywa Single-Use Plastics – w skrócie SUP – ustanawia między innymi poziomy w zakresie selektywnej zbiórki w celu recyklingu butelek z tworzyw sztucznych po napojach, wynoszące: 77 proc. do 2025 r. i 90 proc. do 2029 roku. Ponadto wprowadza wymóg, że od 2025 r. wszystkie butelki plastikowe muszą być wykonane w minimum 25 proc. z materiału pochodzącego z recyklingu, a od 2030 r. – w 30 procentach. Powinna zostać wdrożona do przepisów państw członkowskich do lipca 2021 roku.
Polscy producenci soków i napojów apelują o stworzenie systemu depozytowego, który umożliwi im realizację nowych obowiązków. Załóżmy, że taki system jest wdrożony a ja kupiłem sok w butelce ze sztucznego tworzywa. Co się z nią powinno dziać jak wypiję sok?
W praktyce będzie to wyglądało tak, że pustą butelkę PET po napoju będzie można oddać w sklepie i w momencie jej zwrotu otrzyma się zwrot depozytu. Aby system był efektywny musi być przyjazny dla konsumenta, czyli powszechny i łatwy. Musi też uwzględniać specyfikę struktury handlu detalicznego, ponieważ czym więcej sklepów będzie w systemie, tym lepiej. Dzięki wielu punktom zbiórki opakowań będzie to rozwiązanie wygodne dla konsumenta i zagwarantuje dostarczenie odpowiedniej ilości plastiku do dalszego recyklingu.
Jakie powinny być filary organizacyjne takiego systemu? Czy podobne systemy są już obecne w innych państwach?
Jest kilka filarów, na bazie których powinien być taki system zbudowany. Po pierwsze depozytem powinna zostać objęta wąska grupa opakowań – wyłącznie opakowania z tworzyw sztucznych. Bazując na doświadczeniach innych państw, które ten system już dawno wprowadziły – system powinien być administrowany przez spółkę non-for-profit, powołaną przez przedstawicieli producentów lub producentów i detalistów. Co ważne – operator systemu powinien być właścicielem materiału uzyskanego ze zwróconych opakowań i zapewnić producentom dostęp do zakupu rPET, aby mogli działać zgodnie z prawem. Uważamy także, że niezwrócony depozyt powinien być elementem finansującym cały system oraz nie podlegać opodatkowaniu VAT. System powinien być jeden, aby nie było chaosu, oraz powszechny i obowiązkowy dla producentów napojów.
