Zmiany w systemie kaucyjnym? z badania przeprowadzonego na zlecenie firmy RLG w Polsce przez agencję Zymetria, aż 75 proc. Polaków słyszało, że w 2025 roku ma zacząć działać system kaucyjny, ale niemal tyle samo ma problem ze zrozumieniem, jak będzie funkcjonował nowy.
Za około 9 miesięcy w Polsce zadebiutuje system kaucyjny. Oznacza to, że będziemy mieli dwa równoległe systemy zbiórki opakowań po napojach, ten na 5 frakcji obowiązujący dotychczas oraz wspomniany system kaucyjny. Co Polki i Polacy dziś wiedzą o szykowanych zmianach w segregacji tych odpadów? I jakie mają do nich nastawienie?
System kaucyjny – czego nie wiemy
¾ Polaków i Polek słyszało, że w 2025 roku ma zacząć działać system kaucyjny. Niestety, aż 71 % ma jednak obecnie „duży bałagan w głowie, jeśli chodzi o to, jak będzie [on] działał.” Aż 41% osób uważa, że systemem kaucyjnym objęte będą wszystkie opakowania, podczas gdy ustawa mówi tylko o wybranych: puszkach oraz butelkach plastikowych i wielorazowych szklanych przeznaczonych na napoje.
2/3 respondentów uważa, że ludzie będą zbierali butelki, zanim zostanie wprowadzony system kaucyjny, aby później na tym zarobić. Tymczasem tylko opakowania z logotypem kaucji na etykiecie będą podlegać zwrotom, a te pojawią się na sklepowych półkach dopiero w chwili uruchomienia systemu, kiedy zacznie już być pobierana kaucja.
Co więcej, mniej niż połowa Polek i Polaków (44%) wie, że aby zwrócić opakowanie i odzyskać kaucję, nie trzeba będzie przedstawiać dowodu zakupu w danym punkcie; co czwarty – ma błędne przekonanie w tej kwestii (23%).
– Dotychczas konieczność posiadania paragonu stanowiła istotną barierę dla konsumenta chcącego oddać do sklepu butelki zwrotne. W systemie kaucyjnym tę barierę usunięto. Należy jednak dotrzeć z tą informacją do konsumenta, bo to istotna zmiana, która może zdeterminować zachowanie ponad połowy społeczeństwa i przyczynić się do sukcesu lub porażki systemu kaucyjnego – komentuje Monika Wyciechowska, education marketing manager w RLG w Polsce.
– Brak wiedzy na temat typu opakowań podlegającym zwrotowi to również poważny problem, który wymaga edukacji społeczeństwa. Jeśli konsument raz czy dwa zaniesie do punktu zbiórki opakowania, których system nie obejmie, może odczuwać frustrację i zrezygnować z podejmowania dalszych wysiłków. Należy więc tak zaprojektować i przeprowadzić działania komunikacyjne towarzyszące wdrażaniu systemu, aby ten proces uczenia się konsumenta przebiegał jak najsprawniej. Właśnie dlatego zrobiliśmy badanie, aby zawczasu wiedzieć, czego szczególnie powinna dotyczyć komunikacja – dodaje Wyciechowska.
System kaucyjny a zgniatanie butelek
77% Polek i Polaków przyznaje, że jest przyzwyczajona do zgniatania butelek przed ich wyrzuceniem. Jedynie co trzecia osoba (38%) wie, że opakowanie objęte systemem kaucyjnym powinno mieć nienaruszoną etykietę i nie może zostać zgniecione, inaczej nie zostanie przyjęte w punkcie zbiórki. Problemem dla wielu jest również sama logistyka. 36% respondentów boi się, że ma za mało miejsca w domu na gromadzenie opakowań, a 32% – że zapomni je zabrać, idąc na zakupy.
Okazuje się, że zmiana pociąga za sobą również pojawienie się nowych mitów. Aż 44% badanych uważa, że należy umyć opakowanie przed oddaniem go do punktu zbiórki. Oczywiście nigdy nie powinniśmy myć segregowanych opakowań, bo to marnowanie wody – w zakładach przetwarzania butelki i puszki i tak zostaną oczyszczone. Za to zawsze należy te opakowania starannie opróżniać.
Polacy czekają na system kaucyjny
Mimo że Polki i Polacy obawiają się problemów logistycznych, takich jak przepełnione (29%) lub zepsute (25%) recyklomaty, mała liczba miejsc zbiórki opakowań (28%) czy wyższa cena produktów (25%), mają pozytywne podejście do systemu kaucyjnego. Dało się to zauważyć choćby podczas prowadzonych dotąd przez różne punkty handlowe pilotaży. Aż 96% osób, które wzięły udział w pilotażu systemu kaucyjnego, ocenia to doświadczenie pozytywnie, a ponad 70% z nich dokonało zwrotów opakowań 2 lub więcej razy.
Co ciekawe, mimo barier (np. konieczność posiadania paragonu), również dziś staramy się zwracać szklane butelki wielorazowe objęte kaucją. Aż 86% respondentów zadeklarowało, że zawsze lub zazwyczaj zanoszą takie opakowanie do sklepu, aby odebrać kaucję.
– Pozytywne nastawienie Polek i Polaków do nadchodzących zmian, jak i ich chęć zaangażowania się w oddawanie opakowań powinny nas cieszyć. Ale nie możemy zapominać, że te emocje i chęci mogą zostać zmarnowane, jeśli przy wprowadzaniu systemu kaucyjnego nie zadbamy o właściwą edukację. Łatwość identyfikowania opakowań objętych kaucją czy wiedza na temat zasad ich zbiórki to istotne kwestie również decydujące o sukcesie wprowadzanych zmian – tłumaczy Monika Wyciechowska. – Jak pokazało nasze badanie, aż 3/4 z nas przyznaje, że łatwiej jest nam wyrzucić do śmieci opakowanie zwrotne (takie, za które zapłaciliśmy) niż jego równowartość w monetach. To obrazuje fakt, że ludzie nadal nie do końca zdają sobie sprawę, że wyrzucone opakowania objęte systemem kaucyjnym to strata ich pieniędzy.”
Badanie zostało przeprowadzone na zlecenie RLG przez agencję badawczą Zymetria w listopadzie 2024 r. na reprezentatywnej próbie 1020 mieszkańców Polski w wieku 18-70 lat. Badanie to jest częścią realizowanej przez firmę publicznej kampanii edukacyjnej.
Zobacz wyniki badania! -> Kliknij
Źródło: RLG w Polsce /Elektro 3000
