Hejt jest obecny zarówno w Internecie, jak i w otaczającej nas rzeczywistości. Polega on na negatywnych i agresywnych komentarzach, a także wrogim odnoszeniu się do drugiej osoby. Może spowodować wiele przykrych konsekwencji. Zjawisko to, jest coraz bardziej powszechne, o czym świadczy fakt, że od kwietnia do czerwca br. Facebook usunął 22,5 mln wpisów zawierających mowę nienawiści. Dla porównania w pierwszym kwartale 2020 roku, tego typu treści usunięto z Facebooka w liczbie 9,6 mln.
Badania wskazują, że bezpośredni kontakt z mową nienawiści miał co drugi młody człowiek w Polsce, w wieku powyżej 12 lat (dane z raportu organizacji Global Dignity dotyczące hejtu wśród młodzieży). To właśnie grupa wiekowa: 12-18 lat jest szczególnie narażona na hejt, z uwagi na powszechność korzystania z Internetu i uwarunkowania rozwojowe związane z wiekiem, takie jak podatność na wpływy, wrażliwość na krytykę i odrzucenie, akceptacji ze strony rówieśników i przynależności do grupy. Nie jest to jednak wyłącznie problem wśród dzieci i młodzieży. Według badań Uniwersytetu SWPS już 25 procent dorosłych doświadczyło w swoim życiu hejtu.
Hejt ma skutki doraźne i długotrwałe
Niewątpliwie traumatyzuje, prowadzi do głębokich urazów psychicznych, problemów emocjonalnych, zaburzeń snu, zaburzeń depresyjnych i lękowych, zaburzeń zachowania, czy dolegliwości psychosomatycznych. Przyczynia się do zagrożenia życia i zdrowia w postaci samookaleczeń czy prób samobójczych, a nawet śmierci. Choć zaczyna się czasem niewinnie, od potrzeby wyrażenia własnej opinii, to bywa źródłem ogromnego cierpienia, a poradzenie sobie z bólem psychicznym przerasta niejednokrotnie możliwości zaradcze jednostki – mówi psycholog/coach/psychoterapeuta uzależnień Martyna Zagajewska z Poradni Zdrowia Psychicznego Harmonia, która wchodzi w skład Grupy LUX MED.
W związku z coraz wcześniejszą „wirtualną inicjacją” młodego pokolenia oraz szeroką dostępnością Internetu, czyha wiele zagrożeń. Jednocześnie nie sposób całkowicie uchronić dziecko przed negatywnymi opiniami na jego temat. Hejt ze względu na agresywny i obraźliwy charakter, bywa klasyfikowany jako przejaw cyberprzemocy – dodaje.
Jak radzić sobie z hejtem?
Według Martyny Zagajewskiej z Poradni Zdrowia Psychicznego Harmonia, aby jak najlepiej uodpornić się na hejt należy m.in.:
- Jak najczęściej rozmawiać z młodym człowiekiem o tym, co dzieje się w jego wirtualnym świecie, gdzie toczy się często „równoległe życie” jednostki.
- Pozbyć się odruchu natychmiastowego reagowania na wszystko, co do nas dociera. Przebodźcowany system nerwowy jest mniej odporny na stres. Zamiast tego warto ćwiczyć uważność i świadomie wybierać treści, którymi chcemy „karmić” nasz mózg.
- Budować zdrowe, konstruktywne nawyki, świadomie i odpowiedzialnie dbać o właściwe proporcje bycia on-line i offline.
- Ćwiczyć kulturę rozmowy – dialog w duchu empatii i porozumienia bez przemocy, skutecznej komunikacji opartej o język opinii i spostrzeżeń, a nie ocen. Bez komunikacji nie ma relacji, a brak relacji owocuje poczuciem samotności, które jest jednym z wyzwalaczy nienawistnych zachowań.
- Kształtować odporność psychiczną, zaczynając od wzmocnienia jej filarów: kontrola (obejmująca kontrolę emocji i poczucie sprawczości), zaangażowanie, wyzwania (umiejętność wychodzenia poza strefę komfortu i uczenie się z doświadczeń), pewność siebie.
- Wychowywać młode pokolenie w wartościach miłości, godności osobistej, odpowiedzialności za słowo i czyn, szacunku, współpracy, akceptacji, tolerancji, wolności.
- Ogniskować swoją uwagę na treściach rozwojowych i użytecznych społecznie.
- Stawiać granice sobie i innym, wyrażać opinie, emocje i potrzeby w sposób asertywny.
Szerzeniu się hejtu w Internecie sprzyjają dwie właściwości: pozorna anonimowość sprawcy jak i łatwy dostęp do mniej lub bardziej anonimowej jak i mniej lub bardziej czynnej publiczności. Jako wyraz złości, często wynika z frustracji, poczucia niedocenienia, prób dowartościowania.
Sama nienawiść jest najczęściej związana z poczuciem krzywdy, niesprawiedliwości, chęcią zemsty, odwetu.
Intensywny hejt może sprzyjać obniżeniu poczucia wartości danej osoby, zwiększyć odczuwany przez nią stres, nasilić poczucie niepokoju, lęku, bezradności a nawet spowodować wystąpienie depresji.
Cyfrowe prześladowanie może tym bardziej negatywnie wpłynąć na poczucie własnej wartości dziecka, jego percepcję siebie i swoich możliwości. Może również sprzyjać budowaniu obrazu świata, w którym dominuje poczucie zagrożenia, bezradności i bezwzględności.
Należy pamiętać, że hejt, który spełnia właściwości pomówienia, szkalowania lub szerzenia nienawiści jest przestępstwem i może stanowić podstawę do wszczęcia postępowania zarówno cywilnego, jak i karnego.
Źródło: Grupa LUX MED
