Przed wojną w latach 1991-95 na obrzeżach Szybenika w Dalmacji znajdowała się baza Jugosłowiańskiej Armii Narodowej (JNA). Większość obiektów została przekształcona na potrzeby prywatnych firm lub mieszkańców miasta.
Szybenik przez lata był miastem przemysłowym. Po upadku zakładów pracy i zmniejszeniu znaczenia przemysłu oraz bazy wojskowej, władze postawiły na turystykę. Turystyka w województwie szybenickim i w samym Szybeniku nabrała wielkiego znaczenia.
D-resort Mandalina- dawna baza marynarki wojennej JNA ”Kuline”
Na terenie dawnej bazy marynarki wojennej i koszar Kuline, wykorzystywanej przez różne armie od Monarchii Austro-Węgierskiej po JNA i Republikę Chorwacji, w 2015 roku powstał reprezentacyjny hotel. To czterogwiazdkowy hotel na ok. 150 miejsc i luksusowa marina jachtowa. Jest to inwestycja tureckije korporacji Dogus.
Przedszkole ”Mali Mihovil” – dawne koszary JNA Jamnjak
Równiez w 2015 roku na terenach dawnych koszar Jugosłowiańskiej Armii Narodowej, zlokalizowanych w północnej części miasta na wzgórzu Jamnjak, otworzono przedszkole Mali Mihovil. Placówka może przyjąć około pięćdziesięcioro dzieci w wieku przedszkolnym i przed przedszkolnym. Obiekt zajmuje powierzchnię około trzech tysięcy metrów kwadratowych i dysponuje największą liczbą placów zabaw dla dzieci ze wszystkich przedszkoli w Szybeniku. Nawiasem mówiąc, przedszkole zajmuje tylko małą część koszar. Miasto Szybenik dąży do tego, aby w przyszłości przekształcić do celów publicznych także pozostałą ich część.
Przedszkole ”Šibenski tići” – dawne koszary żandarmerii
Dawne koszary żandarmerii zlokalizowane u podnóża odrestaurowanej dzięki funduszom UE Twierdzy Barone i Twierdzy św. Jana, która obecnie jest odrestaurowywana również dzięki środkom z UE, zostały przekształcone w przedszkole ”Šibenski tići”. Placówka może przyjąć jednocześnie od 90 do 100 dzieci. Koszary zostały przejęte od Armii Chorwackiej w 2002 roku i wtedy przekształcone w przedszkole. W 2019 roku przedszkole przeszło kompleksowy remont zgodnie z najwyższymi standardami energooszczędności.
Biblioteka Miejska Jurja Šižgoricia – dawny Dom Kultury JNA
Budynek dawnego Domu Kultury Jugosłowiańskiej Armii Narodowej (Dom JNA) w samym centrum Szybenika jest powstał w latach 50. XX wieku. Projektantem był architekt Ivan Vitic. Obiekt został przekształcony w Bibliotekę Miejską w 2005 roku. Posiada 2700 metrów kwadratowych powierzchni bibliotecznej i w ciągu tych 15 lat stał się społecznym centrum miasta. Odwiedzany jest przez mieszkańców w każdym wieku. Stanowi integralną cześć odnowionego rynku miejskiego i połączony jest z trzypiętrowym garażem podziemnym Poljana. W ten sposób tworzy funkcjonalną jednostkę w centrum Szybenika.
Katolicka Szkoła Podstawowa oraz Przedszkole – dawne koszary JNA Rade Končar, dawne koszary Bribirskih knezova
Na terenie dawnych koszar Jugosłowiańskiej Armii Narodowej ”Rade Končar”, które po 1991 roku stały się koszarami Armii Chorwackiej ”Bribirski knezovi”, rozpoczęły w 2008 roku działalność pierwsza katolicka szkoła podstawowa w Chorwacji oraz przedszkole.
Budynek Archiwum Państwowego w Szybeniku – dawne koszary JNA Rade Končar, dawne koszary Bribirskih knezova
W 2009 roku przeniesiono Archiwum Państwowe w Szybeniku do dawnych koszar Jugosłowiańskiej Armii Narodowej ”Rade Končar”, które po 1991 roku stały się koszarami Armii Chorwackiej ”Bribirski knezovi”.
Centrum Weteranów w Szybeniku – dawne koszary JNA Rade Končar, dawne koszary Bribirskih knezova
Od tego roku w miejscu dawnych koszar Armii Chorwackiej „Bribirski knezovi” powstaje Centrum Weteranów w Szybeniku. Obiekt będzie obejmował 5800 metrów kwadratowych i pomieści 142 osoby. Na terenie Centrum planowane są: basen, boisko do piłki nożnej, koszykówki, kort tenisowy, kręgielnia oraz parking. Obiekt powstaje w oparciu o projekt realizowany przez Ministerstwo Chorwackich Obrońców Ojczyzny w ramach Programu Operacyjnego „Konkurencyjność i Spójność 2014-2020”. Łączna wartość projektu, realizowanego do 1 stycznia 2023 r. to prawie 329 mln kun, z czego 85 proc. współfinansowane jest z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego.
Szpital i Straż Pożarna – dawne koszary JNA Rade Končar, dawne koszary Bribirskih knezova
Intencją władz miejskich miasta Szybenik, na czele z Prezydentem Miasta Željko Buriciem jest budowa przy wsparciu środków państwowych nowego szpitala i remizy strażackiej w miejscu dawnych koszar Bribirskih knezova. Oba budynki zostałyby w ten sposób przeniesione z centrum Szybenika, gdzie powstałaby przestrzeń do wykorzystania.
Kanał św. Antoniego – dawne koszary JNA ”Minerska”
Duża część Kanału św. Antoniego stała się strefą chronioną zarządzaną przez województwo szybenicko-knińskie. Na tym terenie znajdują się także dawne koszary „Minerska”, które przy wsparciu środków unijnych zostaną przekształcone w centrum dla zwiedzających pobliską Twierdzę św. Mikołaja. Trwają intensywne prace na tym, aby Twierdza, która jest zabytkiem dziedzictwa kulturowego UNESCO, jako czwarta i ostatnia, została odrestaurowany ze środków unijnych.
Stocznia Iskra – dawny Instytut Remontowy Marynarki Wojennej JNA ”Velimir Škorpik”
Na terenie dawnego Instytutu Remontowego Marynarki Wojennej „Velimir Škorpik”, z którego korzystała marynarka wojenna byłej Jugosłowiańskiej Armii Narodowej obecnie działa stocznia Iskra. Jest to własność prywatna i zajmuje się głównie remontami statków prywatnych, także wojskowych oraz budową mniejszych jednostek pływających.
Centrum Kompetencji w Turystyce Mandalina- dawne koszary JNA ”Ante Jonić”. Miasto Szybenik zamierza zbudować przy pomocy środków unijnych Centrum Kompetencji Turystycznych. Obiekt miałby być zlokalizowany w dawnych koszarach Ante Jonić, które kiedyś były użytkowane przez byłą Jugosłowiańską Armię Narodową, a następnie przekazane Ministerstwu Spraw Wewnętrznych Republiki Chorwacji.
Kampus Uniwersytetu Palacin – dawne koszary JNA ”Palacin”
W dawnych koszarach Palacin trwa budowa Kampusu Studenckiego. Jest to inwestycja o wartości nieco poniżej 84 mln kun, która jest w większości finansowana z funduszy Unii Europejskiej. W miejscu opuszczonych koszar powstaje akademik dla 332 osób. W projekcie przewidziane są nowe sale lekcyjne, laboratoria oraz infrastruktura przeznaczona do spędzania czasu wolnego. Całkowita powierzchnia to około 7 800 metrów kwadratowych. Planowana jest również aranżacja restauracji na 100 gości.
Adam Gąsior
Autor jest redaktorem naczelnym portalu waszaturystyka.pl – jednej z największych i najpopularniejszych platform turystycznych w Polsce.
