Instytut Fizjologii i Patologii Słuchu, Fundusz Składkowy Ubezpieczenia Społecznego Rolników, Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego oraz Stowarzyszenie Przyjaciół Osób Niesłyszących i Niedosłyszących „Człowiek – Człowiekowi” od września br. realizują w roku szkolnym 2015/2016 ogólnopolski program badań przesiewowych słuchu u dzieci ze szkół podstawowych w gminach wiejskich. Badania obejmą prawie 140 000 dzieci z całej Polski – głównie z klas I szkół podstawowych. W województwie warmińsko – mazurskim program będzie realizowany w 223 szkołach i obejmie ponad 6000 dzieci.
„Program badań przesiewowych słuchu u dzieci ze szkół podstawowych zamieszkałych na terenach gmin wiejskich” jest kontynuacją analogicznych badań dzieci w wieku wczesnoszkolnym z obszarów wiejskich w Polsce, przeprowadzonych w latach 2008, 2010 i 2011. Poprzednie programy objęły łącz-nie ponad 350 tysięcy uczniów szkół podstawowych w gminach wiejskich i miejsko-wiejskich. Prze-prowadzone badania pokazały, że ok. 15% dzieci ma problemy ze słuchem.
Zasadniczym celem programu jest wczesne wykrycie zaburzeń słuchu, przede wszystkim u dzieci rozpoczynających naukę w szkole oraz uwrażliwienie rodziców, oraz środowiska szkolnego na problemy dzieci związane ze słyszeniem. W wyniku tego programu ma zostać także wyłonionych kilkanaście gmin, w których zostaną uruchomione pilotażowe ośrodki badań przesiewowych u dzieci w wieku szkolnym. Planuje się również, w oparciu o sieć terenowych jednostek organizacyjnych KRUS, zorganizowanie ośrodków, w których możliwe będą telekonsultacje dzieci z programów badań przesiewowych oraz turnusy rehabilitacyjne.
Program na lata 2015/2016 podzielono na dwa etapy. W pierwszym (od września do grudnia 2015 r.) badania słuchu będą wykonywane w 8 województwach Polski wschodniej, w drugim (od marca do czerwca 2016) w 8 województwach Polski zachodniej. W województwie warmińsko – mazurskim będzie realizowany w 223 szkołach i obejmie ponad 6000 dzieci.
Każde badanie słuchu jest uwarunkowane pisemną zgodą rodziców dziecka. Kilkuminutowe badanie obejmuje ankietę audiologiczną i audiometryczne badanie słuchu w zakresie częstotliwości 500-8000 Hz. Wyniki badań są zastrzeżone do wyłącznej wiadomości rodziców. Dzieci z wykrytymi zaburzeniami komunikacyjnymi otrzymują wskazania do dalszej diagnostyki, leczenia i rehabilitacji w ramach świadczeń refundowanych przez NFZ.
Wczesne wykrywanie zaburzeń słuchu u dzieci ma ogromne znaczenie dla zainicjowania i wdrożenia programu wczesnej interwencji medycznej, którego celem jest usprawnienie procesu komunikacji. – Wszyscy doskonale wiemy, jak ważne w procesie komunikacji międzyludzkiej są słuch, mowa, wzrok. Niewykryte w odpowiednim czasie zaburzenia któregokolwiek z tych zmysłów, mogą zaburzać harmonijny rozwój dziecka, powodować izolację. Ogólnopolskie badania przesiewowe słuchu są niezwykle ważne – szczególnie w mniejszych miejscowościach, gdzie trudno o specjalistyczną opiekę zdrowotną. Dzięki temu dzieci, którym wada słuchu może utrudniać naukę, zyskują szansę na taki sam rozwój i sukcesy w edukacji jak dobrze słyszący rówieśnicy – powiedział prof. dr hab. Henryk Skarzyński, dyrektor Instytut Fizjologii i Patologii Słuchu.
Skala zaburzeń słuchu znacznie wzrasta wraz z wiekiem. W okresie noworodkowym problem wrodzonych zaburzeń słuchu dotyczy od 1 do 2 dzieci na 1000 urodzeń. W wieku szkolnym zaburzenia słuchu dotyczą już co 5-6 dziecka, natomiast u osób starszych nawet ponad 50%.
Od końca lat dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku zespół Instytutu Fizjologii i Patologii Słuchu zorganizował i przeprowadził szereg programów wczesnego wykrywania, i leczenia zaburzeń słuchu u dzieci w wieku wczesnoszkolnym. W latach 2007 – 2015 wykonano ponad 430 000 badań przesiewowych słuchu w ramach kilkudziesięciu programów i projektów zarówno samorządowych, ogólnopolskich, jak i międzynarodowych.
Idea badań przesiewowych słuchu u dzieci promowana jest przez zespół Światowego Centrum Słuchu IFPS nie tylko w Europie, ale także w wielu innych krajach i regionach świata. Szczególnie dotyczy to krajów rozwijających się, charakteryzujących się niższym poziomem rozwoju medycyny i profilaktyki, które najwięcej mogą skorzystać z przekazywanej im przez polskich specjalistów wiedzy, doświadczeń oraz najlepszych praktyk. W wyniku współpracy pomiędzy IFPS i lokalnymi instytucjami oraz centrami medycznymi, pilotażowe badania przesiewowe słuchu w szkołach zorganizowane zostały m.in.: w Mołdawii, Rumunii, Rosji, na Ukrainie, w Tadżykistanie, Kirgistanie, Azerbejdżanie, Armenii, a także w Senegalu i Wybrzeżu Kości Słoniowej. W ciągu ostatnich lat konsekwentnie rozwija się współpraca IFPS z jednostkami medycznymi z krajów Azji Środkowej i Afryki.
Partnerami „Programu badań przesiewowych słuchu u dzieci ze szkół podstawowych zamieszkałych na terenach gmin wiejskich” są: Fundusz Składkowy Ubezpieczenia Społecznego Rolników, Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego Rolników, Instytut Fizjologii i Patologii Słuchu, Stowarzyszenie Przyjaciół Osób Niesłyszących i Niedosłyszących „Człowiek – Człowiekowi”. Honorowy patronat nad programem sprawuje Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Marek Sawicki, zaś patronat naukowy objął Komitet Nauk Klinicznych Polskiej Akademii Nauk.
