Zaledwie nieco ponad 5 proc. Szwedów pali papierosy, podczas gdy w Polsce odsetek ten wynosi aż 27 proc. Szwedzi od lat konsekwentnie wdrażają regulacje prawne, fiskalne i edukacyjne, które sprawiły, że kraj ten jest obecnie najbliżej osiągnięcia statusu społeczeństwa wolnego od palenia w Unii Europejskiej.
O ich doświadczeniach debatowali uczestnicy konferencji „Ku wzrostowi zdrowia publicznego”, która odbyła się we wtorek w Warszawie z inicjatywy Mazowieckiej Wspólnoty Samorządowej.
Cztery główne przyczyny złego stanu zdrowia Polaków
Wśród uczestników dyskusji byli m.in. członkowie sejmowej Komisji Zdrowia. Włodzisław Giziński, lekarz psychiatra i poseł, zwrócił uwagę na alarmujące tendencje w Polsce.
– Od 2015 roku zaczął się okres skracania przewidywalnego czasu przeżycia Polaków. Wśród 37 bogatych krajów polscy 15-latkowie zajmują 30. miejsce pod względem zadowolenia z życia. Medycyna naprawcza w Polsce jest na dobrym poziomie, ale profilaktyka i styl życia są coraz gorsze – powiedział.
Skandynawski model do naśladowania?
Rafał Jabłoński z Mazowieckiej Wspólnoty Samorządowej przywołał wyniki badań prowadzonych w Szwecji. Pokazują one, że dzięki długoletnim kampaniom edukacyjnym, wysokim cenom produktów oraz rygorystycznemu przestrzeganiu przepisów dotyczących dostępu nieletnich do wyrobów tytoniowych, liczba palaczy w tym kraju zmniejszyła się z 25 proc. do zaledwie 5 proc. w ciągu 15 lat.
Anna Dela, wiceprezes Fundacji Instytut Człowieka Świadomego, podkreśliła kluczowe elementy szwedzkiej strategii walki z uzależnieniami:
– Bezwzględne restrykcje dla dzieci i młodzieży, surowe kary, obowiązkowe sprawdzanie dowodów osobistych przy zakupie produktów nikotynowych, nieatrakcyjne opakowania oraz polityka fiskalna – to wszystko sprawia, że tradycyjne papierosy są najwyżej opodatkowane, a najniżej woreczki nikotynowe. Szwedzi traktują tę strategię jako redukcję szkód, co przyczyniło się do znaczącego spadku zachorowań na nowotwory płuc – powiedziała.
Polski projekt ustawy pod lupą ekspertów
W trakcie spotkania poruszono również temat procedowanego w Polsce projektu ustawy, który zakłada całkowity zakaz sprzedaży saszetek nikotynowych. Uczestnicy wyrazili obawy, że takie podejście może przynieść skutek odwrotny do zamierzonego.
– Papierosy w Polsce są jednymi z najtańszych w Europie. Dopóki nie podniesiemy cen papierosów, to po prostu ludzie będą masowo, nałogowo je palić – stwierdziła Joanna Wicha, zastępczyni przewodniczącego sejmowej Komisji Zdrowia.
Potrzebna szeroka strategia zamiast zakazów
Eksperci podkreślili, że skuteczna walka z uzależnieniami powinna opierać się na edukacji, regulacjach prawnych oraz narzędziach ekonomicznych, a nie jedynie na zakazach. Szwedzkie rozwiązania mogą stanowić cenne źródło inspiracji dla polskich decydentów.
Konferencja odbyła się pod patronatem Adama Struzika, marszałka województwa mazowieckiego.
Źródło informacji: PAP MediaRoom
