Ponad 1 miliard złotych – tyle w 2024 roku wyniosła wartość rynku produktów
z certyfikatem Fairtrade w Polsce. To niemal czterokrotny wzrost w ciągu dekady i sygnał, że odpowiedzialna konsumpcja nabiera na znaczeniu. Rośnie także świadomość konsumentów.
Znak FAIRTRADE rozpoznaje już 56% respondentów w Polsce. Wzrost świadomości, większa dostępność i zaangażowanie dużych marek sprawiły, że certyfikowane produkty przestały być niszowe. Miesiąc Fairtrade, który trwa do 9 czerwca to okazja, by przyjrzeć się tej zmianie i zobaczyć, jak decyzje zakupowe Polaków realnie wspierają edukację, ochronę zdrowia i infrastrukturę w Ameryce Łacińskiej, Afryce i Azji[1].
Fairtrade w Polsce: dekada dynamicznego wzrostu
W ciągu ostatnich dziesięciu lat rynek produktów Fairtrade w Polsce przeszedł ogromną transformację – z niszy do kategorii o realnym znaczeniu rynkowym. W 2015 r. certyfikat Fairtrade rozpoznawało niespełna 30% Polaków, podczas gdy w 2025 roku zna go już 56% konsumentów. To prawie dwukrotny wzrost świadomości. Dodatkowo 80% respondentów deklaruje zaufanie do Fairtrade. Równocześnie sprzedaż produktów z tym certyfikatem wzrosła z 27 mln zł do ponad 1 mld zł rocznie[2].
Dziś produkty z certyfikatem Fairtrade są dostępne w wielu punktach sprzedaży w Polsce
– w supermarketach i dyskontach, w sklepach online, na stacjach benzynowych
czy w kawiarniach i hotelach. Wśród najpopularniejszych kategorii znajdują się wyroby czekoladowe (89%) i kawa (9%). W ciągu dekady Polacy kupili 146 mln czekolad ze znakiem FAIRTRADE i wypili 1,5 mld filiżanek certyfikowanej kawy[3].
Wzrost sprzedaży produktów ze znakiem FAIRTRADE oznacza zwiększenie zapotrzebowania na certyfikowane surowce, a w związku z tym wyższą wartość premii Fairtrade, którą otrzymują rolnicy z krajów globalnego Południa. Wartość premii Fairtrade z Polski w 2024 r. wyniosła ponad 10 milionów złotych, a w całej dekadzie ponad 55 milionów złotych. Środki te przeznaczono na projekty rozwojowe, służące nie tylko poszczególnym rolnikom (poprawa jakości i wydajności upraw), lecz także całym społecznościom (poprawa warunków sanitarnych, dostęp do edukacji i opieki medycznej)[4].
– Jeszcze dziesięć lat temu Fairtrade był w Polsce obecny głównie w sklepach specjalistycznych, znany wyłącznie wąskiej grupie odbiorców. Dziś jest częścią codziennych wyborów konsumenckich i strategii dużych firm – mówi Zbigniew Szalbot, członek zarządu Fundacji Fairtrade Polska i dodaje – Konsumenci nie kierują się już tylko ceną czy smakiem. Coraz częściej chcą wiedzieć, skąd pochodzi dany produkt, kto go wyprodukował i na jakich warunkach. Taka zmiana postaw to ogromna szansa dla biznesu, który może dziś realnie wpływać na jakość życia ludzi na globalnym Południu, a jednocześnie odpowiadać na rosnące oczekiwania klientów.
Liderzy zmiany: świadome wybory firm
Za sukcesem Fairtrade w Polsce stoją nie tylko świadomi konsumenci, ale również firmy, które włączyły odpowiedzialność społeczną do swoich strategii biznesowych. Sieci handlowe i znane marki aktywnie rozszerzają ofertę produktów z certyfikatem Fairtrade, tworząc nową jakość na polskim rynku. Do takich kategorii oprócz popularnych wyrobów czekoladowych i kawy należą m.in.: ciastka – 6 mln. paczek, herbata – 86 tys. opakowań, lody – 3 mln., a także owsianki –blisko 600 tys. – wszystko sprzedane tylko w 2024 r. Dane te pokazują, że Fairtrade zyskuje na znaczeniu wśród Polskich konsumentów oraz staje się integralną częścią oferty detalicznej w kraju[5].
– Partnerstwo z Fairtrade to dziś nie tylko element społecznej odpowiedzialności, ale realna przewaga konkurencyjna na dynamicznie zmieniającym się rynku. Nasze badania konsumenckie pokazują, że firmy inwestujące w etyczne pochodzenie produktów odpowiadają na rosnące oczekiwania świadomych nabywców i budują długofalową wartość w trzech kluczowych obszarach – dla ludzi w łańcuchu dostaw, dla środowiska naturalnego oraz dla własnej reputacji i pozycji rynkowej. Według badań GlobeScan 75% respondentów pozytywnie oceniłoby pojawienie się znaku Fairtrade na swoim ulubionym produkcie.
>To nie jest już kwestia wyboru, ale konieczność dla firm, które myślą o zrównoważonym rozwoju w perspektywie kolejnych dekad – podkreśla Michał Bryda-Przybyszewski, menedżer ds. komunikacji i PR w Fundacji Fairtrade Polska.
Efekt skali: Od pojedynczych produktów do systemowej zmiany
Fairtrade obejmuje blisko 2 miliony rolników i pracowników najemnych w 67 krajach świata, którzy każdego dnia mierzą się z rosnącą niestabilnością cen na światowych rynkach, skutkami zmian klimatycznych oraz presją ekonomiczną. W tym kontekście Fairtrade wyróżnił firmy, które traktują certyfikację nie tylko jako element oferty, ale jako narzędzie realnych zmian w łańcuchu dostaw. Zostały one zebrane na liście „Partnerzy Dekady Fairtrade” – znalazły się na niej m.in. takie firmy jak Lidl, Orlen, Kaufland, Action, Aldi oraz Rossmann[6].
Miesiąc Fairtrade – jak się zaangażować?
Wielkie zmiany zaczynają się od małych kroków – to hasło przyświeca Fundacji Fairtrade Polska, która zachęca do codziennych wyborów wspierających sprawiedliwy handel. Wystarczy sięgnąć po produkty z certyfikatem FAIRTRADE, by mieć realny wpływ na ograniczanie ubóstwa, eliminowanie pracy dzieci i ochronę środowiska.
Miesiąc Fairtrade – trwający od 9 maja do 9 czerwca – to nie tylko okazja do refleksji nad świadomą konsumpcją, ale też szansa na nagrody. Fundacja Fairtrade Polska, we współpracy z partnerami biznesowymi, zorganizowała Loterię Paragonową, w której do wygrania są ekspresy do kawy z zapasem certyfikowanej kawy oraz zestawy produktów Fairtrade. Aby wziąć udział, wystarczy kupić dowolny produkt ze znakiem FAIRTRADE, zarejestrować paragon na stronie fairtrade.org.pl/loteria, a następnie zachować zarówno paragon, jak i opakowanie produktu do czasu losowania nagród. Organizatorem loterii jest NOFSZA Sp. z o.o. z siedzibą w Gdańsku.
– Wybory konsumenckie mają znaczenie – również te podejmowane podczas codziennych zakupów. Sięgając po produkty ze znakiem Fairtrade, realnie wspieramy osoby, które uprawiają kawę, kakao czy banany w krajach globalnego Południa. Miesiąc Fairtrade oraz Loteria Paragonowa to okazje, by pokazać, że odpowiedzialna konsumpcja może być prosta, a jednocześnie korzystna dla wszystkich: konsumentów, producentów i środowiska – wyjaśnia Michał Bryda-Przybyszewski.
Przyszłość handlu: Fairtrade jako odpowiedź na globalne wyzwania
Tegoroczny Miesiąc Fairtrade to moment refleksji nad wyborami, których dokonujemy jako konsumenci, firmy i społeczeństwo. To również czas mierzenia się z niestabilnością rynków surowcowych, zmianami klimatycznymi i nierównościami społecznymi, które wciąż dotykają rolników z krajów globalnego Południa. W wielu regionach Afryki, Azji i Ameryki Łacińskiej producenci nadal borykają się z niestabilnymi cenami surowców, ograniczonym dostępem do technologii czy skutkami ekstremalnych zjawisk pogodowych. Pandemia, wojna w Ukrainie czy inflacja pogłębiły wiele z tych problemów. Fairtrade nie rozwiązuje ich wszystkich, ale daje konkretną strukturę wsparcia i przewidywalności w nieprzewidywalnych czasach.
O Fairtrade
Fairtrade to system certyfikacji produktów, który działa na rzecz poprawy sytuacji społeczności rolniczych w krajach globalnego Południa. Obejmuje blisko 2 miliony rolników i pracowników najemnych w 67 krajach świata, zrzeszonych w ponad 1896 organizacjach producentów. Produkują oni między innymi kawę, herbatę, cukier trzcinowy, kakao, owoce tropikalne, bawełnę czy kwiaty. Fundacja Fairtrade Polska jest częścią systemu Fairtrade i zajmuje się rozwojem rynku i produktów ze znakiem FAIRTRADE w Polsce.
[1] Raport „Dekada rynku Fairtrade w Polsce 2015-2024.
[2] Ibidem.
[3] Ibidem.
[4] Ibidem.
[5] Raport „Dekada rynku Fairtrade w Polsce 2015-2024.
[6] Ibidem.
