W zeszłym roku ponad 67 tys. kobiet w Polsce doświadczyło przemocy domowej. Tak przynajmniej mówią oficjalne policyjne statystyki uwzględniające tylko osoby zarejestrowane w ramach Niebieskiej Karty. AVON Kontra Przemoc, Vital Voices, Centrum Praw Kobiet i Rzecznik Praw Obywatelskich ogłaszają pierwszą polską edycję inicjatywy „Instytut Sprawiedliwości dla Kobiet Doświadczających Przemocy”. W ramach projektu odbędą się 3-dniowe warsztaty, których celem jest zwiększenie skuteczności pracy różnych instytucji działających w obszarze przeciwdziałania przemocy wobec kobiet i tym samym poprawa jakości interwencji i pomocy świadczonej pokrzywdzonym kobietom. Projekt został objęty patronatem Rzecznika Praw Obywatelskich.
Instytut Sprawiedliwości – globalna inicjatywa po raz pierwszy w Polsce
Pierwsze w Polsce wydarzenie pod egidą Instytutu Sprawiedliwości dla Kobiet Doświadczających Przemocy odbywa się w dniach 10-12 października w Hotelu Sofitel Victoria przy współpracy z Centrum Praw Kobiet i Vital Voices. Przyjmie ono formę trzydniowych warsztatów i skierowane jest do osób, które w ramach swojej działalności zawodowej stykają się z problemem przemocy wobec kobiet. Wśród uczestników znajdują się sędziowie, prokuratorzy, policjanci, pracownicy socjalni i przedstawiciele organizacji społecznych.
W trakcie szkolenia przy wsparciu międzynarodowych oraz polskich trenerów i trenerek, wypracowywana zostanie strategia oraz plan przełamywania barier występujących w polskim systemie pomocy kobietom pokrzywdzonym w wyniku przemocy domowej i seksualnej. Pracując na konkretnych przykładach, uczestnicy postarają się wypracować rozwiązania dotyczące m.in. współpracy interdyscyplinarnej, szacowania ryzyka zabójstwa, czy reakcji na próby zastraszania pokrzywdzonych. Podczas warsztatów zostaną wzięte pod uwagę zarówno kwestie prawne jak i praktyczne. Szkoleniowcy poruszą problem postępowania z pokrzywdzonymi, które wycofują zeznania i nie współpracują z organami ścigania, wsparcia pokrzywdzonych i budowania planu pomocy.
– AVON wspiera kobiety, dając im realną pomoc. Przemoc wobec kobiet to zjawisko, które nadal występuje w Polsce w ogromnej skali, dlatego trzeba o nim nie tylko głośno mówić, ale także działać i szukać konkretnych rozwiązań. Dlatego zdecydowaliśmy się zaprosić do Polski – sprawdzoną już w wielu krajach – inicjatywę Instytutu Sprawiedliwości. Wierzę, że przyczyni się ona do zmian zwiększenia skuteczności w zapobieganiu i przeciwdziałaniu przemocy wobec kobiet. – mówi Barbara Goździkowska, Dyrektor Generalna AVON Cosmetics Polska.
Instytut Sprawiedliwości będzie działał pod patronatem Rzecznika Praw Obywatelskich:
Rzecznik Praw Obywatelskich jest tzw. organem równościowym – wykonuje zadania dotyczące zasady równego traktowania, w tym zobowiązany jest do przeciwdziałania dyskryminacji ze względu na płeć. W ostatnich latach Rzecznik zwracał się kilkukrotnie do Ministra Sprawiedliwości i Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w sprawie przeciwdziałania przemocy ze względu na płeć, postulując m.in. zmianę zasad orzekania obowiązku uczestnictwa w programach korekcyjno-edukacyjnych sprawców przemocy, przyspieszenie postępowań sądowych o nakazanie sprawcy opuszczenia wspólnie zamieszkiwanego z ofiarą lokalu czy nowelizację przepisów dotyczących umieszczania ofiar przemocy w specjalistycznym ośrodku. – mówi Zuzanna Rudzińska-Bluszcz, Główna Koordynatorka ds. strategicznych postępowań sądowych w Biurze Rzecznika Praw Obywatelskich
Instytut Sprawiedliwości dla Kobiet Doświadczających Przemocy został zainicjowany w 2014 r. przez Vital Voices Global Partnership we współpracy z Departamentem Stanu USA oraz Fundacją AVON dla Kobiet. Program i działalność Instytutu koncentrują się na szkoleniu sędziów, prokuratorów, policjantów oraz pracowników organizacji zajmujących się przeciwdziałaniem przemocy wobec kobiet. Oprócz USA warsztaty zawitały do Wielkiej Brytanii, Rumunii, Argentyny, Chile, Meksyku i Brazylii. W zależności od kraju, w którym prowadzone są szkolenia, ich program dostosowany jest do lokalnych realiów w myśl koncepcji, że system przeciwdziałania przemocy powinien skupiać się na potrzebach krzywdzonych kobiet i ukaraniu sprawców.
Przemoc wobec kobiet w Polsce
Skala problemu w naszym kraju nadal jest ogromna. W 2017 roku w ramach policyjnej procedury Niebieska Karta wypełniono 75 662 formularzy (w tym 61 980 wszczynających procedurę i 13 682 dotyczących kolejnych przypadków w trakcie procedury). Przeważająca większość ofiar – aż 67 984 – to kobiety.
Warto pamiętać, że liczby te dotyczą tylko przypadków, w których wszczęta została przez policję procedura Niebieskiej Karty, a to jest tylko niewielki ułamek rzeczywistej skali zjawiska. Większość kobiet z różnych powodów nie zgłasza przypadków przemocy organom ścigania. Mamy w Polsce jeszcze wiele do zrobienia, aby sprawcy przemocy nie byli bezkarni, a kobiety czuły się bezpieczne i chciały ujawniać przemoc jakiej doznają. Dlatego tak ważne są szkolenia interdyscyplinarne, krytyczna refleksja nad przyjętymi w naszym kraju rozwiązaniami instytucjonalnymi oraz legislacyjnymi i ich ciągłe doskonalenie. Warto w tym miejscu wspomnieć, że polskie prawo wciąż nie chroni skutecznie pokrzywdzonych kobiet. Nie mamy rozwiązań, które pozwalałyby chociażby policji na szybkie usunięcie sprawcy przemocy z domu. Centrum Praw Kobiet wciąż zbiera podpisy pod petycją, aby zmienić ten stan rzeczy. – mówi Urszula Nowakowska, Prezeska Centrum Praw Kobiet
Najczęstszymi powodami tego, że kobiety nie szukają pomocy są: brak wiary w jej uzyskanie, obawa przed zemstą, ukryty wstyd, przekonania kulturowo-religijne oraz zależność finansowa od oprawcy. Według badań dr hab. prof. UW Beaty Gruszczyńskiej, co 40 sekund w Polsce 1 kobieta doświadcza przemocy, a co 2,5 doby po kłótniach w wyniku „rodzinnych nieporozumień” umiera jedna kobieta. Przemoc dotyka kobiet na wielu płaszczyznach – fizycznej, psychicznej, seksualnej a także ekonomicznej.
