Wbrew stereotypom świadomość zmiany klimatu i dbałość o środowisko nie są domenami młodych, ale rosną wraz z wiekiem, a zachowania proekologiczne są równie popularne w dużych miastach, jak i w małych miejscowościach. Start-upy mogą pomóc w zwiększaniu dostępności przyjaznych dla środowiska produktów i usług, ale same też potrzebują wsparcia, bo dla inwestorów i konsumentów rachunek ekonomiczny jest ważniejszy niż misja – to wnioski z badań Ipsos oraz Startup Academy, przeprowadzonych na zlecenie ING Banku Śląskiego.
Wyniki badania przeprowadzonego wśród dorosłych mieszkańców Polski przez Ipsos na zlecenie ING Banku Śląskiego wskazują, że zdecydowana większość ankietowanych (84 proc.) dostrzega ocieplanie się klimatu. Wbrew stereotypom, świadomość zmian rośnie wraz z wiekiem – najniższa jest w grupie 18-34 (80 proc.), a najwyższa w grupie 45-65 (87 proc.).
Wraz z wiekiem rośnie również popularność zachowań służących oszczędzaniu zasobów, czy recyklingowi. Uczestnicy badania byli pytani między innymi o proekologiczne zmiany, jakie wprowadzili w swoim życiu. Wśród trzech najpopularniejszych znalazły się ograniczanie zbędnych zakupów (57 proc.), naprawianie zepsutych rzeczy (53 proc.) oraz dbanie i naprawianie odzieży, by starczała na dłużej (46 proc.). Jak się okazało, jeśli chodzi o deklarowane zachowania, nie było istotnych różnic między ludźmi w trudnej oraz dobrej sytuacji materialnej, ani między mieszkańcami miejscowości różnej wielkości.
W czym ludzie potrzebują wsparcia
Badacze Ipsos zapytali również Polaków o obszary, w których przydałoby im się wsparcie, żeby podejmowali kolejne działania proekologiczne. Najwięcej odpowiedzi wskazało na obszary, wymagające specjalistycznej wiedzy lub doświadczenia, jak alternatywne źródła energii (31 proc.), naprawa zepsutych rzeczy oraz energooszczędny sprzęt AGD (po 29 proc.). Dla porównania, na potrzebę wsparcia w zastąpieniu produktów mięsnych lub nabiałowych roślinnymi alternatywami wskazało już tylko 14 proc. badanych. Zdaniem respondentów najpowszechniejszą barierą, utrudniającą ludziom życie w bardziej zrównoważony sposób był brak pieniędzy (53 proc.), a dopiero później badani wskazywali brak wiedzy oraz chęci (po około 45 proc. odpowiedzi).
– Polacy wierzą w swoją sprawczość. Prawie trzy czwarte badanych uważa, że gdybyśmy wszyscy wprowadzili niewielkie zmiany, mogłoby to mieć duży wpływ na przeciwdziałanie zmianie klimatu. Potrzebują jednak wsparcia ze strony instytucji państwa i biznesu, bo wciąż poważnymi barierami są koszty oraz brak wiedzy i motywacji – mówi Anna Maria Stawiska, Senior Project Manager w Ipsos.
Innowacyjny jak start-up
Zestawienie odpowiedzi na pytania o to, kto powinien pracować nad rozwiązaniami na rzecz klimatu oraz komu zaufaliby Polacy pokazuje rozdźwięk w oczekiwaniach. Z jednej strony bowiem ponad połowa Polaków uważa, że to instytucje państwowe powinny pracować nad rozwiązaniami, ale tylko co trzecia osoba zaufałaby rozwiązaniom tych instytucji na tyle, by się z nimi przynajmniej zapoznać. Tylko nieco wyższym zaufaniem cieszyły się znane globalne firmy. Znacznie lepiej wypadają natomiast
znane polskie firmy i start-upy, w przypadku których poziom zaufania jest bardzo zbliżony do przekonania, że to te podmioty powinny tworzyć rozwiązania na rzecz ochrony środowiska. Za mocne strony start-upów najwięcej badanych wskazało innowacyjność, nieszablonowe myślenie i motywację na sukces.
Także start-upom przyda się wsparcie
Równolegle z opisanym wyżej badaniem postaw Polaków przeprowadzono także badanie start-upów z obszaru zrównoważonego rozwoju. Zrealizowała je organizacja Startup Academy, prowadząc wywiady z przedstawicielami 39 firm z tej kategorii.
Założycieli tych start-upów łączy bardzo często przekonanie, że ich działalność przyczynia się do pozytywnej zmiany społecznej lub środowiskowej. Różniły ich jednak odpowiedzi na pytanie na ile działalność wspierająca cele zrównoważonego rozwoju wpływa na możliwość pozyskania finansowania na dalszy rozwój ich firm. Aż 59 proc. badanych powiedziało, że wpływ ten jest albo neutralny, albo wręcz negatywny.
Okazuje się bowiem, że nawet dla funduszy wspierających takie biznesy, analiza ekonomiczna i szybkość wzrostu wartości start-upu są ważniejsze niż wskaźniki pozytywnego wpływu. Tymczasem dla takich start-upów konkurencja rynkowa bywa często utrudniona ze względu na wyższe koszty działalności. A jak pokazuje badanie Ipsos, polscy konsumenci nie są skłonni płacić więcej niż kilka-kilkanaście procent za produkty przyjazne środowisku.
– Aby zaspokoić potrzeby finansowe start-upów zrównoważonego rozwoju, konieczne może być zwiększenie znaczenia wskaźników impaktowych przy przydzielaniu wsparcia finansowego oraz uproszczenie procedur grantowych, szczególnie dla projektów o stosunkowo niewielkich kosztach początkowych – wskazuje Michał Misztal, CEO Startup Academy.
Badanie Startup Academy pokazało również, że największe potrzeby start-upów w obszarze zrównoważonego rozwoju obejmują finansowanie, zasoby ludzkie, partnerstwa strategiczne, wsparcie w zakresie sprzedaży i marketingu oraz doradztwo prawne. Start-upy te, operujące na wysokim poziomie ryzyka i w dynamicznym otoczeniu, potrzebują zarówno stabilnego kapitału, jak i dostępu do specjalistycznej wiedzy i kontaktów. Zaspokojenie tych potrzeb mogłoby znacząco przyspieszyć ich rozwój, zwiększyć zdolność do skalowania działalności oraz poprawić ich konkurencyjność na rynku krajowym i międzynarodowym.
– Polacy oczekują, że biznes będzie dostarczał rozwiązania wspierające zrównoważony rozwój. Obok znanych firm polskich i tych globalnych, wysoko oceniają także start-upy, u których cenią innowacyjność, ale obawiają się ich niestabilności. Współpraca dużych firm ze start-upami może zatem przynieść korzyści wszystkim stronom. Start-upy mogą skorzystać na wiarygodności dojrzałego partnera, z kolei firmy – na innowacyjności i zwinności start-upu, a konsumenci na większej dostępności produktów i usług – mówi Małgorzata Jarczyk-Zuber, Chief ESG Innovation Officer w ING Banku Śląskim.
O badaniach
Badanie Ipsos
Badanie przeprowadzone na panelu Ipsos.Digital na ogólnopolskiej próbie liczącej N = 1000 osób. Reprezentatywna próba Polaków w wieku 18-65 lat, reprezentatywność ze względu na płeć, wiek, region. Termin realizacji: 25–29 października 2024 r. Metoda: CAWI.
Badanie Startup Academy
Badanie zostało przeprowadzone z zastosowaniem jakościowej i częściowo ilościowej metodologii badawczej, opartej na pogłębionych wywiadach z przedstawicielami start-upów działających w obszarze zrównoważonego rozwoju w Polsce. Do badania wybrano 39 start-upów z różnych branż związanych ze zrównoważonym rozwojem. W tej grupie uwzględniono projekty, które oprócz celów biznesowych, uwzględniają również cele zrównoważonego rozwoju, wpisując się w tworzenie sprawiedliwego społeczeństwa, wzmacniające zdrowie człowieka, czy dbające o naszą planetę.
